اخبار روز: www.iran-chabar.de
آدينه  ٨ آبان ۱٣۹۴ -  ٣۰ اکتبر ۲۰۱۵

نوشته : M. K. Bhadrakumar
Asia Times
oct ۲۷. ۲۰۱۵

سه پیشرفت مهم جاری حاکی از این است که تلاش برای جریان صلح در سوریه در زمینه محکمتری پیش میرود. شاید مهمترین آنها تلفن روز دوشنبه شاه سلمان ( King Salman ) از عربستان سعودی به رئیس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین باشد . گزارشهای کرملین سوریه را موضوع عمده صحبتها اعلام میدارند و دو طرف ملاحظات مذاکرات چهارجانبه امریکا ، روسیه ، عربستان سعودی و ترکیه را در بیست و سوم اکتبر در ژنو و نیز « تماسهای بعدی در سطوح مختلف و اشکال گوناگون » را در نظر داشتند .

خوش آمد گوئی بشار الاسد رئیس جمهور سوریه به یوسف بن علاوی وزیرخارجه عمان در روز دوشنبه در دمشق

موضوع مذاکرات میتواند در مورد صحبت های لاورف وزیر خارجه روسیه با طرفهای آمریکائی ، ایرانی و مصری در تاریخ ۲۴ ام اکتبر و ملاقات وزیر خارجه آمریکا جان کری در بیست و پنجم اکتبر با طرف عربستان سعودی باشد .

درشش روز گذشته شاه سلمان و پوتین دومرتبه باهم مذاکره داشته اند . ( پوتین در بیستم اکتبر بلافاصله بعداز ملاقات با اسد در مسکو با شاه سعودی مکالمه تلفنی داشت . ) حداقل اینکه ریاض و مسکو در حفظ خط ارتباطی باز در بالاترین سطح ، برای تبادل نظرو دیدگاهها و پیشنهادات در زمینه امکانات صلح در سوریه جدی هستند .

گرچه دو طرف در این زمینه در یک سطح قرار ندارند ولی در تقابل با یکدیگرهم قرار ندارند . در واقع رسیدن به چنین موضعی نشان از دیپلماسی موفقیت آمیز روسیه در برابر سعودی است . و رهبری سعودی نیز اهمیت حفظ اعتماد دوطرفه که به رشد رابطه دو کشورکمک میکند را نشان میدهد . به پوتین این اعتماد را میکند که وی ( شاه سعودی ) را در این سفر پرماجرا با خود ببرد .

رابطه خوب سعودی با روسیه را شاید بشود در بیان نرم وزیر خارجه سعودی عبدالجبیر در روز شنبه گذشته که گفت : « راه حل ما روشن است . ما آینده مناسبی در سوریه با حضور بشار اسد نمی بینیم . ماطالب سوریه ای متحد با حضور همه گروههای قومی ، مذهبی و سیاسی هستیم . ما همچنین با هرنوع دخالت خارجی در سوریه مخالفیم .» مشاهده کرد. او اضافه کرد که « میزانی از پیشرفت » در پایان دادن به بحران سوریه صورت گرفته است ، با این حال « ما هنوز احتیاج به مشاورات بیشتری داریم که به این هدف برسیم . »

ترمز جدی در مبادلات اخیر سعودی و روسیه توجه به روابط اسرائیل و فلسطین بوده است . و جالب است که طرف سعودی نقش روسیه را در کمک به این وضعیت ستوده است ( اشاره به اسرائیل و فلسطین است - مترجم ). در مذاکرات روز دوشنبه هم پوتین و شاه سلمان راجع به صلح در خاورمیانه بحث و گفتگو کردند .

به گزارش کرملین « هردوسو از ادامه بحرانی شدن روابط فلسطین و اسرائیل ابراز نگرانی کردند . شاه سعودی از نقش تحسین آمیز سنتی روسیه در پیش برد پروسه صلح شدیدأ تمجید کرد . »

دومین پیشرفت حاصله در روز دوشنبه بیان این مطلب توسط سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بود که دیپلمات ارشد واشینگتن در مورد خاورمیانه، خانم آن پاترسن ، به عمان سفرکرد و « ملاقاتهائی منجمله با نمایندگان هوتی ها داشته است . » خانم پاترسن Patterson از عمان به عربستان سعودی عازم شد ، ماموریت خانم پاترسن تاکید براین نظرآمریکاست که در گیریهای یمن فقط راه حل سیاسی میطلبد و همه طرفهای در گیر و منجمله هوتی ها باید در ان شرکت کنند .

آمریکا بتدریج به نقش وساطت در ماجرای یمن تن داده و شرکت تجاوزکارانه در عملیات نظامی تحت رهبری سعودی درماههای گذشته علیه هوتی ها را رها کرده است . انعکاس این تغییر سمت را شاید بشود در مذاکرات وزیر خارجه آمریکا و همکار ایرانیش روز شنبه گذشته در ژنو در آستانه سفر کری به عربستان که مختصری در مورد یمن بحث شد ، برداشت کرد .

عربستان سعودی در یمن برسر دوراهی سختی قرارگرفته است . از یک طرف نیروی نظامی وسیع تری از سوی سعودی- اماراتی بایستی به کارگرفته شود ، تا بتواند جنگ را به قلب منطقه هوتی ( Houthis ) برساند. راه حل دیگر اجازه تشکیل منطقه غیردوستانه و دشمن صفت در شمال یمن در جوار مرزهای عربستان است . راه دیگری که به خواست قدیمی هوتی ها در تشکیل دولتی فراگیرو با همکاری هوتی ها پاسخ گوید خیلی مشکل است و برای ریاض بلعیدن این قرص تلخ مشکل تراست . از طرف دیگر بعد از اینهمه خونریزی و تخریب که به وسیله بلوک به رهبری سعودی صورت گرفته ، ریاض نمیتواند پای خود را به ساده گی از ویرانی ها بیرون بکشد .

هنوز زود است که گفته شود کی و یا بهتراز آن درچه نقطه ای بحران سوریه و جنگ یمن در سیاست های محلی سعودی ها تاثیر بگذارد . البته احتمال اینکه این لحظه پیش بیاید منتفی نیست . از نظر نمادی اینکه پاترسون مسقط را بدون اعلام قبلی برای ملاقات هوتی ها انتخاب کرد اهمیت دارد . این عمان بود که واشینگتن آنرا بعنوان یک واسطه قابل اعتماد برای مذاکرات مستقیم در مورد مسائل هسته ای با ایران انتخاب نمود . موضوع محرمانه و در اواخر سال ۲۰۱۳ صورت گرفت .

در واقع عمان یک واسطه بیطرف بین امارات ساحل خلیج و ایران بوده است . ان کشور روابط خود با ایران را حتی در تاریکترین دوره اختلافات بین ایران و فرمانروایان خلیج قطع نکرد . این دلیلی است که چرا ورود وزیر خارجه عمان یوسف بن علاوی به دمشق در روز دوشنبه و ملاقاتش با بشار اسد باعث تعجب نشد .

به گزارش اژانس خبری سوریه سانا اسد و علاوی « پیشنهادهای منطقه ای و بین المللی در مورد کمک به حل بحران سوریه » را مورد بحث قرار دادند . بی تردید این گفتگو با زمینه افزایش گسترده تماسهای دیپلماتیک در زمینه بحران سوریه در هفته گذشته اهمیت مییابد . اینکه علاوی حامل چه پیامی بوده است هنوز روشن نیست ولی یکی از احتمالات معقول میتواند رساندن پیامی از سوی واشینگتن به اسد باشد .

روز دوشنبه زمانی که از جان کربی John Kirby سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پرسیده شد که آیا وزیر خارجه عمان حامل هیچ پیامی از طرف واشینگتن به اسد بوده است او از اینکه به بحث در این باره کشیده شود احتراز کرد و طفره آمیز اظهار داشت « من این را به دولت عمان وامیگذارم که در این مورد صحبت کند ، و مادر مورد جزئیات مذاکرات سیاسی عمان چیزی نمیگوئیم . »

زمانیکه رهبر اپوزیسیون سوریه در اکتبر به مسقط رفت پیش از او وزیرخارجه سوریه در ماه اوت از آنجا دیدن کرده بود . در جمع چنین بنظر میاید که عمان امیدوار است از یکطرف نقش پل ارتباطی در اختلافات دمشق و تهران و از طرف دیگر بین دولت های حاشیه خلیج و شورشیان سوریه را داشته باشد. اینکه عمان از طرفی دوست ایران و از طرف دیگر عضو جامعه کشورهای حاشیه خلیج است ( کشور عربی که اکثریت مردم آن مسلمان طریقه عبادی ، طریقه ای که در برابر همه دیگر سنی ها و شیعیان و دیگر مذاهب مداراگر است ) و در عین حال طرف اعتماد کشور آمریکا نیز هست ، ورودش به بحران سوریه در چنین شرایطی نباید خیلی تصادفی باشد .

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در گزارش مطبوعاتی روزانه دوشنبه در واشینگتن اظهار داشت که انتظار میرود گفتگوهای سیاسی بعدی برای پایان بخشیدن به نزاع سوریه به زودی حتی روز جمعه آینده ( سی ام اکتبر ) آغاز گردد . او اضافه کرد که کری وزیر خارجه « باور دارد که موتور حرکت سمت صحیحی به خود گرفته است . » ولی واشینگتن امید دارد که ایران هم در ملاقات روز جمعه حضور یابد.جالب است که کربی(سخنگوی وزارت خارجه آمریکا) توضیح میدهد که هر اتفاقی که در سوریه در آینده رخ دهد ، ایران از آن سود خواهد برد . و لذا « ما میدانیم که در جائی نیاز به گفتگو با ایران در مورد آنچه در سوریه اتفاق میافتد ضروری است . »

با نگرش فوق ، توافق در حالی که رقابت عربستان - ایران به صورت مبارزه سیاسی سنگین وجود دارد و بویژه آنجا که به نقش اسد در آینده سوریه مربوط میشود کار را مشکل میکند . آگر سعودی به شرکت ایران در مذاکرات چند جانبه در مورد سوریه نرمش نشان دهد ، نقطه عطفی تعیین کننده است.