اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۱۶ آبان ۱٣۹۴ -  ۷ نوامبر ۲۰۱۵

اخبار روز - کرد سنندجی: آنانی که در ارتفاع کم بر فراز مرزهای ایران و پاکستان و افغانستان پرواز کرده اند با من هم عقیده هستند که راههای موسوم به –مالرو- فراوانی از فراز آسمان در سطح زمین دیده می شوند. در طول مسیر چند هزار کیلومتری بر فراز کوهها و در اعماق دره ها و پیچ و خم های راهها گذرگاههای متعدد مالرویی را می بینند که محل عبور و مرور ساکنینی است که از اسب، خر و قاطر برای رفت و آمدهای خود استفاده می کنند هر چند گذرگاههای قاچاقچیان را نیز در بین این راههای عبوری می توان حدس زد. از قدیم می گفتند که هر جا آب و راه بود آبادانی و شکوفائی روی می داد و لی از بد حادثه سرزمین سبز و حاصلخیز افغانستان با جلگه ها و رودخانه ها و آبرزیرهای متعدد از این رویش و زایش طبیعی برای عمران و آبادانی محروم بوده و هنوز با این محرومیت میسازد و می سوزد. آن چه که از گذشته و حال سرزمین مستعد افغانستان باقی مانده همانا پدیده موسوم به –عقب ماندگی-در این سرزمین است که طی دو دهه اخیر نیز جنگ و خونریزی و خشونت زندگی را بر شهروندان افغانی سخت کرده و سبب شده تا موج مهاجرت افغانها به خارج وسیع و وسیعتر شود و در این بین مهاجرت به ایران و تحت ستم قرار گرفتن مضاعف در جمهوری اسلامی از جمله این مصیبتها و سخت شدن زندگی برای مردم زحمتکش افغانستان است.

می گویند تاریخ فوتبال افغانستان به بیش از یک قرن بر می گردد و روایت کنندگان این تاریخ معتقدند برای نخستین بار بازی فوتبال در سال ۱٣۰۲ خورشیدی و در زمان امان الله خان توسط آموزگاران خارجی در کابل پایتخت افغانستان رایج شد. در توصیف پیدایش فوتبال در افغانستان آدرس دبیرستانی را می دهند که –حبیبیه – نام داشته و گفته می شود اولین تیم فوتبال افغانستان که همگی از شاگردان دبیرستان حبیبیه کابل بودند در قلعه ای بنام حشمت خان در کابل تمرین می کردند.
فدراسیون فوتبال افغانستان در سال (۱۳۰۱ ه.ش _ ۱۹۲۲ م) توسط داوی و مولوی عبدالطیف مهاجر، رسما افتتاح شد. پس از آن فوتبال آهسته آهسته در پایتخت رواج پیدا کرد تا این که در سال (۱۳۱۵ ه.ش _ ۱۹۳۶ م) افغانستان به صورت رسمی عضو فعال فدراسیون جهانی فوتبال فیفا شناخته شد.

افغانستان وجوه مشترک زیاد تاریخی با فرهنگ و تمدن ایران دارد تا جائی که لقب تیم ملی فوتبال این کشور- شیران خراسان - است. افغانستان در اولین بازی رسمی خود در سال ۱٣۱۹ خورشیدی به تهران سفر کرد و اولین بازی خارجی خود را با تیم ملی ایران در ورزشگاه تازه تاسیس امجدیه تهران برگزار کرد که نتیجه این بازی دوستانه تساوی بدون گل بود.
کریم پوپل از نویسندگان افغانی ویکی پدیا - دانشنامه آزاد - روایت دیگری از تاریخچه فوتبال افغانستان دارد. وی در این روایت اولین دیدار خارجی افغانستان را بازی با هندوستان ذکر کرده و نوشته است:

نخستین کسانی که فوتبال را در افغانستان پایه گذاری کردند عبارت بودند از آقای داوی و مولوی عبدالطلیف که آنها از جمله شاگردان مکتب حبیبیه کابل بودند و در قلعه حشمت خان به تمرین فوتبال پرداختند. از اینکه این ورزش در تربیت بدنی جوانان معارف اثرات نیک داشت تعداد علاقمندان این ورزش خیلی زیاد گردید.
در سال‌های ۱۹۲۳ و ۱۹۲۴ میلادی در کابل چهار تیم تشکیل گردید که عبارت بودند از: تیم مکتب‌های حبیبیه؛ تیم استقلال؛ تیم تفریح؛ تیم پناهنده. بعضی از اعضای تیمهای تفریح و پناهنده را جوانان غیرمکتبی تشکیل می‌دادند. عمدتاً مسابقات فوتبال در روزهای جشن استقلال در پغمان برگزار می‌گردید و مقام‌های عالی رتبه دولتی نیز ازان دیدن می‌نمودند. در میان تماشاچیان دکتر محمد ظاهر، محمد داود خان، اسدالله سراج، شکور ولی، حسن کریمی، فاروق سراج و... حضور می‌یافتند.
درسال ۱۳۱۳ (هجری) کلوپ فوتبال محمودیه از طرف فارغ التحصیلان مکاتب تاسیس شد. در سال ۱۳۲۰ هجری خورشیدی کلوپ آریانا به وجود آمد در همان سال جشن استقلال در چمن حضوری کابل برگزار گردید و یک تیم فوتبال از هندوستان به کابل دعوت گردید. این دیدار نخستین بازی تیم افغانستان در برابر یک تیم خارجی بود. این مسابقه با حضور زیاد تماشاچیان برگزار شد که در نتیجه بازی ۳ بر ۱ به نفع تیم هندوستان خاتمه یافت.

در سال ۱۳۱۶ خورشیدی تیم فوتبال افغانستان نخستین سفر خارجی اش را به هندوستان آغاز نمود که در نتیجه ۱٨بازی با تیم‌های هندوستان، انجام داد و تیم افغانستان در هشت بازی آن پیروز شد و با کسب یک تساوی و ۹ باخت از این سفر طولانی بازگشت. پس از ان تیم فوتبال افغانستان در سال‌های ۱۳۲۴ و ۱۳۲۸ خورشیدی سفرهایی به هندوستان و ایران نمود که باز هم نتایج مطلوب را به دست آوردند.
از جمله ورزشکاران شرکت کننده در سال ۱۳۲۴ در سفر هندوستان عبارت بودند از دکتر فتاح نجم، داکتر عبدالستار، عبدالغنی اثر، عبدالغفور اثر، سرور ایوبی، وحید اعتمادی، عزیز احمد اعتمادی، فاروق سراج، محمد شعیب، غفور و عبدالاحد بودند. و در سفر به ایران در سال ۱۳۲۸ سرور ایوبی، حیدر اعتمادی، داکتر غلام محمد نژن، حمید مبارز، داکتر فتاح نجم، انور قندهاری و...
در این روی سکه در روایات آمده است که بازی تیم ملی فوتبال ایران با افغانستان نیز نخستین بازی ملی پوشان ایرانی محسوب می‌شد و تیم ملی فوتبال ایران نیز که تا آن زمان بازی خارجی انجام نداده بود چند ماه بعد از اولین بازی بین افغانستان و ایران، این بار دولت افغانستان از تیم ملی فوتبال ایران دعوت کرد تا برای یک بازی دوستانه به کابل سفر کند و ایران نیز به این دعوت پاسخ مثبت داد و نتیجه این بازی هم یک بر صفر به نفع افغانستان خاتمه پیدا کرد. سفری که در سوم شهریور سال ۱٣۲۰ انجام شد و مدت رفت و برگشت آن نیز یکماه طول کشید.
«پیرامون آن بازیهای دوستانه دو کشور بصیراحمد حسین زاده» از پژوهشگران فوتبال افغانستان معتقد است که در بازی ایران و افغانستان حضور چهره‌هایی چون «غلام نژند»، «حمید مبارز»، «انور قندهاری»، «سرور ایوبی» و «وحید اعتمادی» و همچنین «فتاح نجم» که بعدها وزیر بهداشت افغانستان شد و مدتی بیش در آمریکا درگذشت از جمله بازیکنان حاضر در تهران بوده‌اند. وی در بیان پیدایش فوتبال در افغانستان معتقد است که فوتبال در افغانستان برای اولین بار در عصر سراجیه بوجود آمد و برای اولین بار توسط آموزگاران خارجی در مکاتب راه یافت. هر چند برای پایه گذاران فوتبال در افغانستان نام های داوی، مولوی عبدالطیف مهاجر و چند تن دیگر که شاگردان لیسه حبیبیه بودند بر سر زبان ها در تاریخچه فوتبال افغانستان است.

فوتبال باشگاهی در افغانستان با نام و پدیده های تاریخی طبیعت در آمیخته است و در این بین عناصر اربعه و چندگانه طبیعی سهم قابل توجهی در شناسائی و معرفی اسم و لوگوی باشگاههای این کشور داشته است. همین چندی بیش بود که رقابت‌های لیگ بر‌تر فوتبال افغانستان با آوازخوانی و رقص «آریانا سعید» خواننده مشهور و جوان افغان، آغاز شد. تماشاگرانی که در مراسم افتتاحیه در ورزشگاه حضور داشتند، همراه با خواندن «آریانا سعید» به رقص و پایکوبی پرداختند. شایان ذکر است که در استادیوم‌های ورزشی افغانستان، جایگاهی هم برای حضور زنان در نظر گرفته شده است.
   
لیگ بر‌تر فوتبال افغانستان بالا‌ترین سطح مسابقات تیمی فوتبال در افغانستان است که در سال ۲۰۱۲ تاسیس شده‌ است و شامل هشت تیم که هر یک به نمایندگی از یک منطقه در افغانستان شرکت دارند. وقتی نام باشگاههای حاضر در لیگ افغانستان را مرور کنیم به نامهای زیر می رسیم:
مرکز - عقابان هندوکش
شمال شرق - موجهای آمو
کابل بزرگ - شاهین آسمائی
شمال - سیمرغ البرز
جنوب شرق - د اباسین سپې
غرب - طوفان هریرود
جنوب غرب - د میوند اتلان
شرق - د سپین غربازان
طرز تلقی مردم افغانستان و هواداران فوتبال از نام باشگاههای این کشور در تعاریف زیر به عنوان مثال ذکر می شود:

تیم فوتبال عقابان هندوکش:
سلسله کوهای هندوکش در افغانستان حاکمیت چشم گیری دارد. این سلسله کوه ها در حدود ۸۰۰ کیلومتری از قلب افغانستان میگذرد. بلندترین قُله آن تقریبا ۶۰۰۰ متر (۱۹۱۰۰فیت) میباشد. در کنار دریای کابل چندین دریای دیگر افغانستان و پاکستان از آن سرچشمه گرفته که زمینه خوبی را برای کشت و زراعت برای هزاران تن مساعد می کند.
قله های بلند کوه های هندوکش بهترین آشیانه برای عقاب های افغانستان است طول بال های عقاب به دو متر میرسد. این پرنده در هنگام پرواز با سرعت زیاد و چشم های تیز خود میتواند طعمه اش را از فاصله ۱۵۰۰ متری شناسائی کند. عقاب ها در افغانستان پرندگان قابل تحسین و قابل احترام میباشند. به همین خاطر در گذشته ها در بیرق افغانستان از سمبول عقاب نیز استفاده میشد.
تیم فوتبال عقابان هندوکش نمایانگر سرعت و قوت بالا مانند همان عقاب های افغانستان میباشد. تا باشد که افتخارات بزرگ را برای ولایت شان و برای لیگ برتر افغانستان روشن به ارمغان بیاروند.

تیم فوتبال شاهین آسمایی:

این تیم از فوتبالیست های نخبه و دست اول کابل انتخاب شده اند. آسمایی کوه بلندی در شهر کابل است که آثار تاریخی کابل، شاهان دوره کوشانیها، هنوز در آن پا برجاست. دیواری برکوه های آسمایی و شیر دروازه که کابل آنزمان را به دو حصه شرقی و غربی تقسیم نموده است، یکی از نمادهای عظمت تاریخ این مرزو بوم به حساب میرود. شاهین آسمایی عقابان بلندپرواز فوتبال کشوراند که با شرکت در این لیگ، میخواهند نام آسمایی را با آسمان ورزش کشور وصل نمایند.
ورزشکاران این تیم معتقد اند که با پشتکار و آمادگیهای که دارند، اولین جام اولین لیگ برتر را صاحب خواهند شد.

تیم فوتبال طوفان هریرود:
وقتی با این نام برخورد میکنید، بیدرنگ نام هرات باستان در ذهن تداعی میشود. بلی! فرزندان هریرود از هرات، غور، بادغیس و فراه همت به تشکیل این تیم کرده اند.
با وجود آنکه دریای با برکت هریرود در بستر آرامی سیر دارد و کلمه طوفان شاید با آن همخوانی زیادی نداشته باشد اما کاربران و اعضای این تیم میگویند "درست است که هریرود طوفانی نیست اما چون فرزندان هریرود میخواهند در لیگ برتر طوفان آفرینی کنند و رقبای شانرا به زانو درآورند، لذا "طوفان هریرود" اسم مس ما برای ما است" از جانب دیگر" کلمه طوفان با هرات که بادهای سه ماهه‍ی طوفانی را همه ساله تجربه میکند، نا آشنا و غیر مس ما نیست."

گذشته بیمناک و آینده امیدوار
از سال ۱۹۷۷ تاکنون افغانستان در آتش جنگ و تعویض حکومتهای متعدد سوخته و ساخته و در بدترین دوران سیاسی و تاریخی خود مدتی بطور رسمی زیر سلطه طالبان بود و اینک نیز غیرمستقیم تحت تاثیر این گروه رادیکال و بنیادگرای ارتجاعی اسلامی است. در همسایگان افغانستان اگر از کشورهای شمالی شوروی سابق بگذریم ایران، پاکستان، هندوستان و آن طرفتر چین وجود دارند که فوتبال و ورزش این کشورها از منظر امنیت و استمرار روال عادی و طبیعی خود را طی می کند و خاستگاه روشنی پیش روی جوانان و عاشقان سینه چاک فوتبال وورزش قرار دارد در حالی که افغانستان به لحاظ جنگ و خشونت و از طرفی ساختار سنتی و بافت اجتماعی بر مبنای ادامه سنتها و باورهای قدیمی از چنین حاشیه امنیتی محروم است تا جائی که بخاطر همین ناامنی بازیهای رسمی خانگی تیم ملی فوتبال این کشور در ایران برگزار می شود. سفر یک روزه میشل پلاتینی، رییس اتحادیه فوتبال اروپا که سال گذشته به افغانستان صورت گرفت در مسیر امید و برآورد خواستها و مطالبات جوانان عاشق بیشه ورزش و محبوبترین آن فوتبال گمانه زنی شد و پلاتینی در این سفر از تغییرات و پیشرفت های فدراسیون فوتبال افغانستان مطلع شد و پروژه ارتقای ظرفیت سازی فوتبال پایه در این کشور را افتتاح کرد. با این که فوتبال بانوان در افغانستان رونق گرفته و بانوان هم آزادانه به استادیومهای فوتبال یا ورزشگاههای سایر رشته های می روند اما هنوز آن بخش و لایه سنتی حاکم بر ساختار اجتماعی افغانستان به مانعی آزار دهنده در مسیر بیشرفت و حقوق بانوان این کشور فعال است و وجود دارد.



نادیه ندیم دختری که طالبان پدر وی را اعدام کرد و بعد از این واقعه تلخ همراه مادر و چهار خواهر دیگرش به دانمارک پناهنده شدند و پس از مدتی توپ جمع کنی تیمهای مهاجرین در پناهگاهائی که آنان می زیستند به فوتبال روی آورد و یکی از مربیان استعدادیاب دانمارکی موفق شد وی را کشف و به باشگاههای پرورش فوتبال معرفی کند و نادیا خیلی زود مراحل آزمایشی را طی کرد و به فوتبالیستی تمام عیار در تیم ملی دانمارک تبدیل شد. زمانی که همراه تیم ملی دانمارک در یورو ۲۰۱٣ سوئد شرکت داشت من در باره توانائی و شخصیت خود ساخته وی مطالب زیادی نوشتم.
وقتی تیم ملی فوتبال افغانستان در سال ۱٣۹۲ قهرمان –چلنج کاب- جنوب آسیا شد مردم کابل به خیابانها ریختند و به جشن و شادمانی پرداختند. افغانستان در آن بازی ها در فینال دو بر صفر هندوستان را مغلوب کرد و فاتح جامی شد که در منطقه جنوب آسیا با حضور تیمهای بوتان؛ افغانستان؛ هندوستان، لائوس، سری لانکا، فیلیپین، ترکمنستان، قرقیزستان و فلسطین برگزار شد.
با تاکید بر این که مطلب طولانی تر نشود تلاش می کنم در فرصتهای دیگری زوایای حال و آینده فوتبال افغانستان را بنویسم.