• مجمع جهانی اقتصاد در تازه‌ترین گزارش خود وضعیت نابرابری بین زن و مرد در ۱۴۵ کشور جهان را بررسی کرده است و بر این اساس رتبه شکاف جنسیتی ایران در اقتصاد ۱۴۱ اعلام‌شده است. کشورهای چاد، سوریه، پاکستان و یمن در رتبه‌های پایین‌تری از ایران قرار دارند.رتبه ایران از نظر برابری زن و مرد در بخش آموزش ۱۰۶، بهداشت ۹۹ و سیاست ۱۳۷ اعلام شده است. ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ۱ آذر ۱٣۹۴ -  ۲۲ نوامبر ۲۰۱۵

بهار-مجمع جهانی اقتصاد در تازه‌ترین گزارش خود وضعیت نابرابری بین زن و مرد در ۱۴۵ کشور جهان را بررسی کرده است و بر این اساس رتبه شکاف جنسیتی ایران در اقتصاد ۱۴۱ اعلام‌شده است. کشورهای چاد، سوریه، پاکستان و یمن در رتبه‌های پایین‌تری از ایران قرار دارند و کشورهای ایسلند، نروژ و فنلاند به‌ترتیب در صدر کمترین نابرابری جنسیتی قرار گرفته‌اند.
در این گزارش میزان برابری بین زن و مرد در ۴ حوزه بهداشت، آموزش، اقتصاد و سیاست بررسی شده و شاخصی به نام شاخص شکاف جنسیتی تهیه شده است.
هر کشور براساس این شاخص نمره‌ای از صفر تا یک به‌دست آورده است که هرچه این نمره بیشتر باشد دلالت بر شکاف کمتر بین زن و مرد در آن کشور دارد.
مجمع جهانی اقتصاد نمره ایران در شاخص شکاف جنسیتی را ۵٨/۰ برآورد کرده است و ایران را در رده‌بندی جهانی در رتبه ۱۴۱ قرار داده است.
رتبه ایران از نظر برابری زن و مرد در بخش آموزش ۱۰۶، بهداشت ۹۹ و سیاست ۱٣۷ اعلام شده است.

تمرکز در بازار غیررسمی
یک اقتصاددان در تحلیل گزارش اخیر مجمع جهانی اقتصاد به آمار نگران‌کننده اشتغال جوانان اشاره می‌کند. زهرا کریمی‌موغاری، استاد اقتصاد دانشگاه مازندران دراین‌باره به «بهار» می‌گوید نرخ بیکاری جوانان در اکثر نقاط دنیا تقریبا دو برابر نرخ عمومی بیکاری است اما در ایران نرخ بیکاری زنان جوان دوبرابر مردان جوان است. به‌این معنی، بیکاری پسرها حدود ۲۱ تا ۲۲‌درصد و بیکاری دختران بیش از ۴۰‌درصد است.
خانم کریمی تاکید می‌کند که در بازار کار رسمی ایران توزیع فرصت‌های شغلی میان زنان و مردان به‌شدت نابرابر است.
«هاله صفرزاده» نیز در تحلیل این گزارش تمرکز حضور زنان ایرانی در بازارهای غیررسمی اشتغال را دلیلی بر واقعی‌بودن شکاف جنسیتی اشاره‌شده در گزارش مجمع جهانی اقتصاد می‌داند.
این فعال حقوق زنان، نابرابری دستمزد میان زنان و مردان را به‌ویژه در مشاغل غیررسمی قابل‌توجه می‌داند و دراین‌باره به «بهار» می‌گوید: اگرچه در مشاغل رسمی به‌ویژه در ادارات دولتی تفاوت فاحشی میان دستمزد زنان و مردان وجود ندارد اما حتی دراین مشاغل نیز به‌دلیل اضافه‌کاری و مزایای جانبی، دریافتی مردان بیشتر از زنان است.
صفرزاده این وضعیت را در مشاغل غیررسمی بسیار پررنگ‌تر می‌داند. او با یادآوری نرخ حداقل دستمزد ۷۱۲‌هزار تومانی برای سال‌جاری، می‌گوید: «دختر جوانی را در یکی از شهرک‌های اطراف تهران می‌شناسم که با مدرک لیسانس حقوق در یک مغازه به‌عنوان فروشنده با حقوق ٣۰۰ هزار تومان کار می‌کند. دستمزد مربیان مهدکودک در اکثر شهرهای کوچک همین حدود است. در سنندج نرخ معمول دستمزد منشی مطب پزشکان برای یک ماه کار بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزارتومان است. دستمزد یک خانم در مدارس غیرانتفاعی در مناطق مختلف ایران متفاوت است، ولی در حاشیه کرج معلم چهارم دبستان با ٣۰۰ هزار تومان کار می‌کند. دستمزد در بیمارستان‌ها هم مثل ادارات به‌ظاهر برابر است اما به‌دلیل اینکه در بسیاری مشاغل زنان نمی‌توانند اضافه‌‌کاری داشته باشند بازهم از منظر دریافتی، تفاوت قابل ملاحظه است.»
خانم کریمی نیز شکاف دستمزدی میان مردان و زنان در بازار کار را در پدید‌آمدن وضعیت فعلی موثر می‌داند. این اقتصاددان معتقد است: با وجود آنکه مشاغل بدون بیمه با دستمزدی کمتر از حداقل قانونی در میان مردان هم زیاد است اما زنان به طرز قابل‌توجهی بیش از مردان در بازار غیررسمی اشتغال حضور دارند.
به گفته او طبق آمارهای بازار کار ایران، زنان به‌نسبت مردان در مشاغل بسیار محدودتری مشغول به کار هستند و عمدتا در بخش‌های آموزش، بهداشت و خدمات متمرکز شده‌اند.

مردان برابرتر هستند
خانم صفرزاده در بخشی از این گفت‌وگو به نکته‌ای قابل تامل برای تحلیل جایگاه ایران از نظر شکاف جنسیتی در اقتصاد اشاره می‌کند. «به هیچ عنوان یک خانم اگر سرپرست خانوار باشد با امکانات و تحصیلات مشابه مردان هم‌مرتبه‌اش، به‌تنهایی با حقوقش نمی‌تواند زندگی‌اش را بچرخاند و با دشواری‌های زیادی روبه‌رو می‌شود.»
او ادامه می‌دهد: در هنگام بحران بنگاه‌های تولیدی و خدماتی، وقتی بحث اخراج پیش می‌آید زنان در ابتدای صف قرار می‌گیرند. دلیلی هم که برای آن آورده می‌شود این است که چون مسئولیت اقتصادی خانواده به دوش زنان نیست پس بهتر است فرصت شغلی یک مرد حفظ شود. درمورد توزیع فرصت‌های شغلی هم همین اتفاق می‌افتد. با وجود بیکاری گسترده‌ای که در جامعه وجود دارد زنان به‌راحتی کنار گذاشته می‌شوند و به مردان اولویت داده می‌شود.»