• اوضاع سوریه با درگیر شدن قدرتهای جهانی‌ در آن و تناسب قدرت طرفین در داخل و خارج به گونه‌ای است که هرگونه خروج از دایره انصاف و بی‌ توجهی‌ به آرا مردم سوریه از هر طرف که باشد؛ جز راهبرد باخت - باخت بدنبال ندارد و چشم انداز پیروزی یک سویه طرفی‌ از اطراف ممکن نیست ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۲۴ آذر ۱٣۹۴ -  ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵

آخرین اخبار روز جمعه ۱۱ دسامبر ۲۰۱۵ از توافق بیش از یکصد عضو احزاب و دستجات اپوزیسیون و شورشی برای گفتگو با بشار اسد رئیس جمهوری سوریه اطلاع می‌‌داد. در این نشست گروه‌های پرقدرت داعش؛ النصره و نیرو‌های کرد که بخش‌های وسیعی از سوریه را در اختیار دارند و نیز گروه مسلح احرار الشام که در میانه نشست از آن کناره گیری کرد؛ در امضای بیانیه نقشی‌ نداشتند؛ با این وجود این اولین بار است که در همین حد گامی‌ سیاسی (به جز مذاکرات قدرت‌های جهانی‌ و منطقه‌ای) برای حل بحران سوریه برداشته میشود.
تمام این گروه‌ها به انضمام گروه‌های خارج از نشست از ‌واگذاری قدرت توسط اسد در زمان آغاز دوره گذر توافق دارند. امری که مورد توافق طرفداران حکومت در داخل قرار نمی‌گیرد و متحدان خارجی‌ اسد از جمله ایران و روسیه نیز به آن واکنش نشان دادند. دیمتری پسکوف؛ سخنگوی دولت روسیه از اینکه مخالفان اسد در نشست خود خواستار بر کناری اسد از قدرت در آغاز مرحله گذار شدند به شدت انتقاد کرد و آینده اسد را به انتخاب مردم سوریه محول نمود؛ امری که مورد قبول ایران نیز هست.
سوال اینجاست که وقتی‌ تمام مخالفین حکومت در سوریه به رفتن اسد به عنوان امری مبنایی اعتقاد دارند و از طرفی‌ خود را اکثریت مردم سوریه میدانند؛ چرا این را پیش شرط آتش بس و صلح میخواهند و نه‌ نتیجه یک انتخابات آزاد و منصفانه با حضور ناظرانی از جمله کشورهای متحد مخالفین.

دلایل:
- تردید پشتیبانان خارجی گروه‌های مسلح در حائز اکثریت بودن مخالفین و یا تردید در امکان اعمال اکثریت فرضی‌ در یک انتخابات آزاد و نیز داشتن منافع در یک سوریه ناآرام که بعد از دخالت روسیه و نیز کشتار پاریس این طیف وسیع به معدودی مثل اسرائیل و ترکیه تقلیل یافت.
- به نظر می‌رسد مخالفین اسد هم اطمینانی از تفوق آرا خود ندارند؛ بخصوص اگر قرار باشد با بشار اسدی رودررو قرار گیرند که احتمالا یگانه نماینده موافقین حکومت است و میتواند تا آخرین رأی را بدون هرزروی در سبد بشار اسد ببیننند.
- در صورتی‌ که از حیث تفوق مجموع آرا مخالفین در مقابل موافقین هم مطمئن باشند با توجه به پراکندگی بسیار گسترده مخالفین از نظر بینشی و اندیشه‌ای و نیز راهبردها و راهکار‌ها؛ مخالفین میدانند آنها هرگز نخواهند توانست روی یک نفر در مقابل اسد به توافق برسند (در بین مخالفین هیچ رهبر کاریزماتیکی وجود ندارد) و اگر هم با لابی خارجی‌‌ها به یک فرد میانه هم برسند افتراق اندیشه‌ها (از جمله اسلام گرا - سکولار) بگونه‌ای است که دو سر انتهای طیف انگیزه‌ای برای رای دادن به چنین فردی را نمی یابند بنابر این تمام آرا مخالفین در صندوق ریخته نمیشود.

راهکارها
- برگزاری رفراندومی قبل از انتخابات تحت عنوان اسد آری یا خیر؛ تا مخالفین صادق در عمل از میزان برد مردمی این خواسته مطلع و با اشراف به ظرفیت خود و آگاهانه؛ با روش‌ها و خواسته‌های میانه تری خواستار احقاق حقوق خود شوند.
- برای اینکه مردم با اندیشه‌های گاهًا کاملا متعارض با هم (هر چند مخالف اسد) امکان داشتن نمایندگان خودشان در قدرت را داشته باشند؛ نظام عملا ریاستی سوریه؛ با توجه به اختیارات گسترده اسد؛ به نظام پارلمانی و نیز تقسیم قدرت قوا بین حائزین بیشترین آرا (و نه‌ حائز بیشترین آرا) تغییر یابد تا عملا تمام اندیشه‌ها؛ اقوام و مذاهب امکان مشارکت در قدرت را بیابند بگونه‌ای که احساس برنده بودن مطلق و بازنده بودن یکسر؛ منتفی گردد و انگیزه گام نهادن به میز مذاکره به جای میدان جنگ بوجود آید؛ به انضمام اینکه عدم تمرکز قدرت؛ آینده توتالیتری را هم کاهش میدهد. ضمناً بدینوسیله تفکیکی بین آنها که پایگاه در مردم دارند ولی‌ از قدرت پولی‌ و تسلیحاتی برخوردار نیستند با آنها که پایگاه ندارند ولی‌ از امکانات مالی و تسلیحاتی بالایی‌ برخوردارند (گروههای صرفا تروریستی و جنایتکار مثل داعش؛ القاعده و ...) بوجود آمده و سهم دارندگان پایگاه در مردم که جلوه درستی‌ از دموکراسی است در نهادهای قدرت تفوق می‌یابد.

موانع:
- نکته مهمی‌ در مورد چگونگی‌ اعمال عینی انتخابات و نیز رفراندوم وجود دارد و آن این است که با توجه به تصرف بعضی‌ موقعیتهای جغرافیایی توسط گروه‌هایی‌ که در مذاکره شرکت نمیکنند و یا مشارکت داده نمیشوند چگونگی مشارکت مردم در رفراندوم و یا انتخابات آن مناطق که نسبتا وسیع هم هست می‌باشد در همین ارتباط از جمله گروه النصره ضمن مخالفت با توافق به عمل آماده اعلام می‌دارد این توافقات باید در روی زمین اجرایی شود که در این صورت آنها اجازه این کار را نخواهند داد؛ که احتمالا در نهایت ضرورت اتفاق نظر جریانات مشارکت جو به همراه ارتش سوریه برای اعمال حق حاکمیت یک پارچه سوریه در تقابل با گروههای تروریستی را ایجاب می‌کند.
- نظام کنونی‌ سوریه صرفا متکی‌ بر اعمال اراده بشار اسد عمل نمیکند. چاره یابی‌ در چگونگی‌ در چارچوب رقابت حزبی قرار دادن حزب بعث سوریه اهمیت حیاتی دارد چرا که هرگونه توافقی روی آینده بشار اسد در صورت عدم قاعده مند کردن حزب بعث سوریه ناقص و ابتر خواهد بود؛ موضوعی که کمتر به آن پرداخت میشود.

پایان: اوضاع سوریه با درگیر شدن قدرتهای جهانی‌ در آن و تناسب قدرت طرفین در داخل و خارج به گونه‌ای است که هرگونه خروج از دایره انصاف و بی‌ توجهی‌ به آرا مردم سوریه از هر طرف که باشد؛ جز راهبرد باخت - باخت بدنبال ندارد و چشم انداز پیروزی یک سویه طرفی‌ از اطراف ممکن نیست.