• به یقین هم اکنون تمام بازیگران داخلی و خارجی حاضر در بحران سوریه به خوبی می دانند که هیچ طرف منازعه در این جنگ فرقه یی و داخلی پیروزی کامل را به دست نخواهد آورد. به همین دلیل برای حفظ ثبات و پایان دادن به این وضعیت مخرب و آنارشیک که تمام منطقه را تهدید می کند تنها راه حل های سیاسی و به رسمیت شناختن جایگاه تمام نیروهایی که حاضر به گسست ارتباطی با بخش تروریستی جبهه مخالفان باشند، قابل حصول خواهد بود ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۱۹ فروردين ۱٣۹۵ -  ۷ آوريل ۲۰۱۶

در هفته های اخیر بازار بحث و گمانه زنی حول تحولات سوریه به خصوص بعد از خروج بخشی از نیروهای روسیه از این کشور داغ شده است. بسیاری از خبرگذاری های و جریان اصلی رسانه بین المللی در شرایطی این خروج نسبی نظامی مسکو از سوریه را به منزله یک معامله پشت پرده بین مسکو – واشینگتن برای تقسیم کیک قدرت در سوریه دانسته اند که اساس تحلیل خود را از همان ابتدا بر یک پایه اشتباه گذاشته اند. این در حالی است که ورود روسیه به متن تحولات سوریه و اقدام به اعزام نیروهای هوا- فضای روسی به این کشور از همان ابتدا بنا به گفته مقامات ارشد مسکو و از جمله "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری این کشور حمایت از رژیم "بشار اسد" در مقابل تروریسم، تغییر معادلات نظامی به منظور تسهیل مذاکرات سیاسی، مبارزه با تروریسم قفقازی در آزمایشگاه جنگی سوریه و مهم تر از همه تاثیرگذاری بر نظام بین المللی و رقابت های ژئوپلتیک بوده است. اینکه به دستور پوتین دقیقا در شرایطی که رژیم دمشق در موقعیت برتری نسبت به مخالفان مسلح قرار گرفته، رقبای منطقه یی و بین المللی روسیه با حرکت مهره روسی در شطرنج سیاسی – نظامی حوزه بحران در موقعیت کیش و مات قرار گرفته اند، تضاد بین محور عربستان، ترکیه و قطر به عنوان حامیان اصلی مخالفان مسلح اسد با متحدین غربی به شدت افزایش یافته است و تقریبا به لحاظ منطق نظامی مسکو در دستیابی به اهداف خود پیروز شده و در عرصه سیاسی نیز توانسته است در افکارعمومی جهانی از خود یک چهره مثبت به تصویر بکشد، جایی برای ادعای عقب نشینی روسیه باقی نمی ماند. اما در این بین یک واقعیت سیاسی وجود دارد که به خلاف این گمانه زنی های تجریدی ریشه در منطق سیاسی جهت ترسیم یک "نقشه راه" تازه جهت پذیرش واقعیات عینی در چارچوب منافع طرف روسی و ایجاد توازن حول تناسب قوا در عرصه داخلی و خارجی سوریه خواهد داشت.
به یقین هم اکنون تمام بازیگران داخلی و خارجی حاضر در بحران سوریه به خوبی می دانند که هیچ طرف منازعه در این جنگ فرقه یی و داخلی پیروزی کامل را به دست نخواهد آورد. به همین دلیل برای حفظ ثبات و پایان دادن به این وضعیت مخرب و آنارشیک که تمام منطقه را تهدید می کند تنها راه حل های سیاسی و به رسمیت شناختن جایگاه تمام نیروهایی که حاضر به گسست ارتباطی با بخش تروریستی جبهه مخالفان باشند، در طی یک مصالحه ملی با حمایت قدرت های منطقه یی و بین المللی قابل حصول خواهد بود. به همین دلیل در شرایط کنونی استراتژی نظامی – سیاسی روسیه به دلیل واقع نگری و پراگماتیسم حاکم بر آن، وضعیت را از شرایط کاملا جنگی به سوی مذاکرات سیاسی و مصالحه ملی پیش برده است. پذیرش این وضعیت از سوی آمریکا و اتحادیه اروپایی نیز جدا از واقعیات عینی در متن بحران سوریه در طی ماه های اخیر با ورود موضوعاتی چون موج جدید مهاجران به سمت اروپا و تهدیدات تروریستی که به خصوص در پاریس و بروکسل فاجعه آفرید و گروه "داعش" رسما مسئولیت آن را به عهده گرفت، زنگ خطری بود که "صدای سوریایی" آن در تمام پایتخت های غربی به خوبی شنیده شد. از طرف دیگر روس ها با ایزوله کردن ترکیه در نقش آفرینی حول بحران سوریه که با سرنگون کردن سوخوی روسی از طرف ترک ها انجام شد، بهانه لازم را جهت به حاشیه راندن آنکارا که بیشترین نقش را در حمایت لجستیک مخالفان مسلح، ترانزیت تروریست های خارجی به سمت سوریه و همدستی در قاچاق نفت داعش برای تامین مالی تروریسم جهادی را داشت، کسب کردند. در سوی دیگر ماجرا موقعیت کردهای سوریه از جمله "یگان های مدافع خلق" که بعد از حماسه "کوبانی" به اعتبار بی بدیلی در عرصه بین المللی دست یافته و با حمایت دوجانبه پوشش هوایی آمریکا و کمک های همه جانبه روسیه که به نوعی همسویی ارتش و ملیشیای حامی اسد را به همراه داشت و توانستند تقریبا تمام خطوط مرزی با ترکیه را به تصرف در آورده و نقل و انتقال تروریسم و سلاح از سوی این کشور به گروه های تروریستی را تقریبا قطع کنند نیز در این چیدمان جدید نقش اساسی داشته است. تجمیع تمام این عوامل در کنار تحولات دیگری که هم زمان در عرصه بین المللی رخ داد و از جمله بعد از توافق اتمی با ایران (برجام) توانست جایگاه تهران را به عنوان یک بازیگر در بین قدرت های جهانی تا حدودی تثبیت کند، موجب یک تغییر موازنه گردید که نتایج آن هم اکنون خود را نشان می دهد.
هم زمان با تحولات جدیدی که شکل گرفته است و حتی بعد از خروج بخشی از نیروهای هوا – فضای روسیه از میدان عملیاتی سوریه، ارتش این کشور با حمایت هوایی روس ها و در زمین با حمایت و هماهنگی نیروهای شبه نظامی، حزب الله لبنان و ایران توانست با ظرافت خاصی که موجب اعتباربخشی به دولت اسد گردید، شهرهای مهم "پالمیرا" به عنوان میراث باستانی جهانی و "قریتین" به عنوان یکی از پل های ارتباطی داعش بین سوریه و عراق را تصرف کند. این موفقیت های ارتش سوریه در شرایطی که همگان از عقب نشینی روسیه و بروز اختلاف بین مسکو – دمشق سخن می گفتند به خوبی نشان داد که استراتژی چندجانبه روسیه در هماهنگی با دولت دمشق و متحدین منطقه یی آن هم چنان با متغییرهای جدیدی دنبال می شود. از طرف دیگر سمت گیری کانونی ائتلاف دمشقی به سوی متصرفات داعش در هفته های اخیر توانست دامنه انتقاداتی که در زمان پاکسازی حومه شرقی و شمالی "حلب" متوجه رژیم اسد بود را به طرف تمجید و پذیرش این اقدام جلب کرده و اسد و حامیان وی را در جایگاه بزرگترین آلترناتیو مبارزه با تروریسم و داعش قرار دهد. به همین دلیل به خلاف هر گونه گمانه زنی رسانه یی در وضعیت کنونی حتی برای واشینگتن نیز حذف اسد حداقل در کوتاه مدت خارج از منطق سیاسی و منافع ژئوپلتیک تلقی می شود و در طول مذاکرات و توافقات احتمالی با حفظ ساختار موجود در یک پروسه دمکراتیزاسون تنها می توان احتمال کناره گیری یا تقسیم قدرت با اپوزیسیون غیرمسلح را در آینده سوریه متصور بود. در این بین آنچه هم اکنون تا حدودی حساسیت هایی را بین روسیه با دمشق و تهران ایجاد کرده است، بحث پذیرش "فدرالیسم" در ساختار سیاسی آینده سوریه می باشد که با توجه به واقعیت موجود شاید یک التزام اجتناب ناپذیر برای مصالحه ملی، اجتناب از تجزیه کشور و دمکراتیزاسیون نظام آتی در این کشور باشد. هم اکنون برای بازیگران عرب و ترک منطقه یی که در طی این سال ها با حمایت از گروه های تروریستی و تحرکات مخرب و بی ثبات کننده خود هزینه سنگینی را بر منطقه و حتی جهان تحمیل کرده اند، شاید این یک پیام رسا و روشن باشد که در آینده سوریه جایی برای آنان وجود ندارد و هرگونه تحولی در راستای دمکراتیزاسیون و تقسیم قدرت در غیاب این محور شرورانه انجام خواهد شد.