• یک پزشک از پر بـودن بخـش سـی‌سـی‌یـو (CCU) بیمارستان‌ها به دلیل آلودگی هوا خبر می‌دهد و می‌گوید: «در حال حاضر تمام «سی‌سی‌یو» های بیمارستان‌ها پر از بیمارانی است که به خاطر آلودگی هوا دچار ایست قلبی شده‌اند در حالی که تا یک ماه قبل سی‌سی‌یوها خالی از این دسته از بیماران بود.» ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۲ دی ۱٣٨۵ -  ۲٣ دسامبر ۲۰۰۶

سرمایه: چند روزی است که دوباره هوای شهر تهران پر از مه و دود شده تا حدودی که به زحمت می‌توان اطراف را حتی تا چند متری دید. دیروز یکی از همین روزهای آلوده‌ای بود که می‌شد صدای سرفه‌های کودکان و بیماران را شنید.
اما با این همه یوسف رشیدی مدیرعامل شـرکـت کنتـرل کیفیـت هـوا اعـلام می‌کند:« هنوز وضعیت هوای تهران به حـالـت اضطـرار نـرسیـده، هرچند منواکسیدکربن موجود در هوا در روزهای گذشته بالاتر از حد استاندارد بوده است.»
این در حالی است که یک پزشک از پر بـودن بخـش سـی‌سـی‌یـو   ( CCU )   بیمارستان‌ها به دلیل آلودگی هوا خبر می‌دهد و می‌گوید: «در حال حاضر تمام «سی‌سی‌یو» های بیمارستان‌ها پر از بیمارانی است که به خاطر آلودگی هوا دچار ایست قلبی شده‌اند در حالی که تا یک ماه قبل سی‌سی‌یوها خالی از این دسته از بیماران بود.»
او همچنین می‌گوید: «روزانه ۲۰ تا ۲۵ نفر به دلیل آلودگی بیش از حد هوا در تهران می‌میرند.»
اما رشیدی، دود و مه‌آلودگی هوای تهران در این روزها را ناشی از بخار آب و مه، می‌داند: «آلودگی هوایی را که ما اندازه‌گیری می‌کنیم معمولاً بی‌رنگ و بی‌بوست و این بخار و مه را نباید با آلودگی در ارتباط دانست و هوای تهران هنوز به حالت اضطرار و بحرانی نرسیده است.»
او فوری اضافه می‌کند: «میزان تولید آلودگی در شهر تهران بسیار بالاست و اگر شرایط جوی یاری نکند این آلودگی از حد استاندارد بالاتر خواهد رفت. وارونگی هوا یکی از عللی است که باعث می‌شود بلافاصله آلودگی هوای تهران به شرایط بحرانی برسد.»
سـال‌هاست که در فصل زمستان شهروندان تهرانی هر روز نگران آلودگی بیش از حـد هـوا هستند، هرچند به گفتهء متخصصان وارونگی هوا در فصل زمستان امری کاملاً طبیعی قلمداد می‌شود اما برای شهروندان تهرانی وارونگی هوا تبدیل به یک معضل شده است.
به گفتهء رشیدی، «اگر شرایط جوی در چند روز آینده یاری‌مان نکند وارونگی هوا، آلودگی را تشدید می‌کند و براین اساس به حالت اضطرار آلودگی هوا خواهیم رسید.»
دیروز یکی از شهروندان تهرانی که به بیماری آسم مبتلاست و به خاطر آلودگی هوا به سختی نفس می‌کشید، گفت: «به خاطر کارم مجبورم هر روز از خانه بیرون بیایم، اما هر روز صبح اخبار آلودگی هوا را پیگیری می‌کنم و اگر بحرانی باشد سعی می‌کنم در خانه بمانم. امروز هم ظاهراً اعلام شده بود که بیماران از خانه بیرون نیایند اما من چیزی را نشنیدم.»
زن جوان به کوه‌های پشت سرش اشاره می‌کند، کوهپایه‌هایی که از شدت آلودگی به زحمت به چشم می‌آیند: «با این که در شمال شهر تهران زندگی می‌کنم، اما هوای آلوده من و کودکانم را آزار می‌دهد، وای به حال کسانی که در نقاط مرکزی و جنوب شهر تهران تردد می‌کنند.»
حرف‌های این شهروند تهرانی چندان هم بی‌راه نیست. میدان راه‌آهن، مملو از اتوبوس، تاکسی و سواری‌هایی است که در انتظار   مسافران، روشن هستند. هوای این میدان کوچک به خاطر دودهای ناشی از این خودروها دود‌آلود است به طوری که حتی در تاریکی شب هم به راحتی می‌توان آلودگی هوا را مشاهده کرد.
دختر جوانی که به خاطر آلودگی بیش از حد هوا چشمانش سرخ و اشک‌آلود است عینکش را جابه‌جا می‌کند و می‌گوید: «دیگر چشمانم سویی ندارند. همه جا را تیره و تار می‌بینم به ویژه شب‌ها که از خیابان‌های اطراف این میدان به سختی می‌توانم عبور کنم.»
 
خودروهای تهران، همچنان مشکل اصلی آلودگی هوا
رشیدی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوا، خودروهای شهر تهران را یکی از عوامل اصلی آلودگی می‌داند: «با توجه به شرایط خاص شهر تهران فقط باید خودروهای پاک در این شهر تردد کنند.»
اما آماری که رشیدی از تعداد خودروهای پاک تهران ارایه می‌دهد، ناامیدکننده است: «فقط ۲۰ درصد خودروهای شهر تهران پاک و مابقی خودروها ناپاک‌هستند. که این ۲۰ درصد خودروی پاک مسبب چهار درصد از آلودگی هوای تهران هستند اما ٨۰ درصد خودروهای ناپاک ۹۴ تا ۹۶ درصد آلودگی هوای تهران را موجب می‌شوند.»
آلودگی هوای تهران در سال‌های اخیر به جایی رسیده که سازمان بازرسی کشور چند روز پیش در گزارشی با عنوان «آلودگی هوا تهدیدی جدی برای سلامت انسان‌ها» اعلام کرد: «آلودگی هوا به عنوان یک معضل ملی و تهدیدی جدی علیه سلامت انسان‌ها و مـحیط‌زیست، تحت تاثیر عوامل گوناگونی قرار دارد.»
براساس این گزارش، آلایندگی بیش از حد مجاز مراکز صنعتی و میلیون‌ها دستگاه خودرو، عدم جدیت دستگاه‌های ذی‌ربط در اجـرای وظایف محوله، پراکندگی مدیریت شهری و معضل ترافیک، فقدان ساختار اجرایی مناسب جهت کنترل بر روند روبه تزاید این پدیدهء مخاطره‌آمیز، موجب شده تا شهر تهران در ردیف یکی از آلوده‌ترین شهرهای دنیا قرار گیرد.
طبق آمارها در سال‌های اخیر هر ساله ۵۰۰ هزارخودرو به میلیون‌ها خودروی دیگر این شهر افزوده می‌شود. در این افزایش صددرصدی طی سال‌های ۷۹ تا ٨٣ و مصرف روزانهء میلیون‌ها لیتر انواع سوخت سالانه ٣/۲ میلیون تن انواع آلاینده را وارد هوای تهران می‌کند تا جایی که قریب به ٨۰ درصد آلودگی هوای تهران مربوط به وسایل نقلیه است.
سیدجعفر هاشمی تشکری، ‌معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران نیز ٨۹ درصد آلودگی هوای تهران را ناشی از خودروها و وسایل متحرک موجود در این شهر می‌داند: «خودروهای نسل قدیم چندین برابر خودروهای نسل جدید آلودگی تولید می‌کنند تا وقتی که این خودروها از صحنه ترافیکی شهر خارج نشوند، مشکل آلودگی شهر تهران نیز حل نخواهد شد.»
او در این بخش از سخنانش سوالی را طرح می‌کند: «اما تا به حال چند درصد از این خودروهای فرسوده از شهر خارج شده‌اند؟»
و خود در پاسخ می‌گوید: «قرار بود ۲۵۰ هزار خودروی فرسوده از رده خارج شوند همچنین معاینهء فنی برای همه خودروها الزامی شود اما با چه تعداد از خودروهای فاقد معاینهء فنی توسط راهنمایی و رانندگی برخورد شده است؟»
سازمان بازرسی کل کشور هم در گزارش خود بر وظیفهء راهنمایی و رانندگی برای حل معضل آلودگی هوا تاکید کرده است:«یکی از راهکارهای مناسب در خصوص کنترل آلاینده‌های خروجی خودروها معاینهء فنی آن‌هاست. به همین جهت شهرداری تهران طی سال‌های اخیر اقدام به راه‌اندازی شش مرکز معاینهء فنی کرد، ولی به خاطر عدم جدیت در برخورد با خودروهای فاقد معاینهء فنی توسط راهنمایی و رانندگی، ۷۵ درصد خودروها بدون برچسب معاینهء فنی در سطح شهر تردد می‌کنند و مراکز معاینهء فنی ایجاد شده با یک چهارم ظرفیت خود فعالیت می‌کنند.»
هاشمی تشکری هم حل این معضل را در همگرایی نهادها ارزیابی می‌کند:«مشکل آلودگی هوا مساله‌ای نیست که توسط یک دستگاه، قادر به حل آن باشیم در حالی که در سال‌جاری فقط ۱۰ هزار از ۲۵۰ هزار خودروی فرسوده از رده خارج شده‌اند. همچنین بسیاری از خودروهای تولیدی کشور با این‌که نو هستند اما استانداردهای لازم را ندارند.»
به گفتهء ‌او، «اکنون برخی خودروها همچون پژو آردی و نیسان با تکنولوژی ٣۰ سال پیش تولید می‌شوند و هر روز برآلودگی هـوای تهـران مـی‌افـزایند. همچنین موتورسیکلت‌ها چندین برابر خودروها آلودگی تولید می‌کنند که به مراتب از این جهت وضعیت بحرانی‌تری نسبت به خودروها دارند.»
اما هاشمی تشکری هم این نکته را فراموش نمی‌کند که تا وقتی حمل و نقل عمومی سامان نیابد، این مشکل را شاهد خواهیم بود.
طبق آمارها در حال حاضر در کشور ۲/۵ میلیون خودروی فرسودهء بالای ۱۰ سال و _۶/۱ میلیون خودروی بالای ۲۰ سال سن در حال تردد هستند و به جهت آن‌که مصرف سـوخت خودروهای فرسوده سه برابر خودروهای جدید و میزان آلایندگی‌شان چندین برابر است، می‌توان سهم آن‌ها را در آلودگی هوای تهران حدس زد.
به گفتهء تشکری، «خودروهای زانتیا و پژو ۲۰۶ از جمله خودروهایی هستند که آلودگی کم‌تری تولید می‌کنند و از زمره خودروهای پاک قلمداد می‌شوند.»
سازمان بازرسی کل کشور هم در گزارش خود دربارهء آمار خودروهای فرسوده اعلام کرده است:«براساس مصوبهء ۲/۵/۱٣٨۴ هیات وزیران، باید ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو فرسوده در سال ٨۴ از رده خارج می‌شد و تا سال ٨٨ هر سال ۱۰۰ هزار خودرو نسبت به سال گذشته به این میزان اضافه شود که به این ترتیب طی سنوات ٨٨- ٨۴، دو میلیون خودروی فرسوده باید از رده خارج شود.
استقرار ٨۰۰ هزار و ۶۰۰ واحد صنعتی در تهران سهم بزرگی از آلودگی شهر تهران را موجب می‌شود، به نحوی که روزانه حدود سه تن مونواکسید کربن، ۴۵ تن هیدروکربن نسوخته، ۱٣۰ تن اکسید ازت، ٣۰ تن اکسید گوگرد، ٣۰ تن ذرات معلق و دو تن سرب در تهران تولید و وارد هوای این شهر می‌شود.
 
افزایش مراجعهء بیماران به اورژانس بیمارستان‌ها به دلیل آلودگی هوا
اورژانس بیمارستان تهران کلینیک و چند مرکز اورژانس در شهر تهران در چند روز اخیر مملو از بیمارانی بود که به‌خاطر آلودگی هوا دچار مشکل شده بودند.
مریم، ۲٨ ساله یکی از بیمارانی است که صبح دیروز به‌خاطر تنگی نفس به بیمارستان تهران کلینیک مراجعه کرد. نفسش بالا نمی‌آمد و حالت تهوع شدیدی داشت. همراهش با نگرانی به تخت‌های پر اورژانس اشاره می‌کند و نگران بیماری است که از شدت تنگی نفس گریه می‌کند.
همچنین صبح دیروز پسر ۱۰ ساله‌ای را به خاطر آلودگی هوا به اورژانس همین مرکز منتقل کردند. او هم نفسش بالا نمی‌آمد.
یک پزشک متخصص ریه به افراد بالای ۵۰ سال و بیماران قلبی و ریوی توصیه می‌کند که در روزهای آلوده از خانه‌های‌شان خارج نشوند و حتی استفاده از ماسک را بی‌فایده می‌داند: «ماسک‌ها تنها از ورود ذرات معلق در هوا به دستگاه تنفسی جلوگیری می‌کنند و ترکیبات شیمیایی از این ماسک‌ها به راحتی عبور می‌کنند.»
به گفتهء این پزشک مهم‌ترین راهکار در حال حاضر توقف ماشین‌ها و عدم اجازهء تردد آن‌ها در شهر است: «سال پیش در آلـمان اعلام کردند که هر کجا هستید ماشین‌های‌تان را خاموش کنید و حالا باید ما از این تجربه استفاده کنیم و اجازه ندهیم حتی یک ماشین هم در شهر تردد کند.»