اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۶ دی ۱٣٨۵ -  ۲۷ دسامبر ۲۰۰۶

روزنامه اعتماد - امیرحسین ناصری: همه چیز طبق نظر فیفا و محسن صفایی فراهانی پیش رفت. در روزهایی که محمد دادکان و محمد علی آبادی درگیر بحث استعفا و تعلیق بودند فیفا حکم را صادر کرد و در این میان گروهی به ظاهر به پیروزی رسیدند که توانستند داریوش مصطفوی را به عنوان دبیر موقت و رضا افتخاری را به عنوان نایب رئیس به فدراسیون بفرستند.

اطلاعات غلط گروه مصطفوی به رئیس تربیت بدنی تا آنجا ادامه یافته که فیفا حکم را صادر کرده و البته تنها کسی که در این میان با سیاست به پیروزی رسید، محسن صفایی فراهانی بود که از دور به تماشای جنگ رئیس سابق فدراسیون و محمد علی آبادی نشست و با حوصله جبهه مخالف را نیز از میدان خارج کرد. محسن صفایی فراهانی نفر اول کمیته رفع تعلیق فدراسیون فوتبال، حتی زمانی که سازمان تربیت بدنی دریافت که اگر او را نپذیرد، فوتبال ایران در تعلیق می ماند حاضر نشد به میدان جنگ مطبوعاتی پای بگذارد؛ مردی که حتی در جواب «بن همام» رئیس کنفدراسیون فوتبال آسیا که از کاندیداتوری او برای ریاست فدراسیون حمایت کرد نیز پاسخی با سیاست، سکوت، را به او هدیه کرد.

از مانا تا گسترش

اوایل دهه ۶۰ شمسی، محسن صفایی فراهانی مدیرعامل شرکت ساختمانی مانا بود. او توسط محسن سازگارا به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران که حتی از وزارت صنایع سنگین وقت نیز بزرگ تر بود دعوت شد و به این ترتیب در جایگاه معاون طرح و برنامه این سازمان نشست و به عضویت در هیات عامل درآمد.

با این حال پس از ورود سیدمصطفی هاشمی طبا به سازمان گسترش، محسن صفایی فراهانی به دلیل اختلاف با وی از فهرست اعضای هیات عامل خارج شد. یکی از نزدیکان صفایی فراهانی در آن روزها معتقد بود که وی در این برهه از زندگی دغدغه یی جز کار نداشت و با روزی ۱٨ ساعت کار، با مسائل سیاسی قرابتی نشان نمی داد.

با خروج صفایی فراهانی از سازمان گسترش، بهزاد نبوی وزیر وقت وزارت صنایع سنگین او را به پست بالاتری هدایت کرد؛ قائم مقام وزیر. او از سال ۱٣۶۵ تا ۱٣۶٨ در این سمت باقی ماند و علاوه بر آن مسوول پروژه های جنگ وزارتخانه نیز بود. پس از انتخاب اکبر هاشمی رفسنجانی با رای مردم به عنوان رئیس جمهور در سال ۱٣۶٨، اغلب چهره های سرشناس وزارت صنایع سنگین از این وزارتخانه جدا شدند. نبوی به وزارت نیرو رفت و پست مشاور وزیر را پذیرفت. مصطفی هاشمی طبا به سمت رئیس مرکز توسعه صادرات ایران دست یافت و محسن صفایی فراهانی نیز به وزارت نیرو رفت و مدیرعامل شرکت توانیر شد. او تا سال ۱٣۷۶ در این پست باقی ماند و در این شرکت بود که منشاء بسیاری از تغییرات در صنعت برق ایران که طی سال های جنگ صدمات بسیاری دیده بود، شد.

پس از حضور مصطفی هاشمی طبا در راس سازمان تربیت بدنی در شهریور ۱٣۷۲، او محسن صفایی فراهانی را برای همکاری در فدراسیون فوتبال فراخواند. همکاران قدیمی که با اختلاف از هم جدا شده بودند پس از چند سال و پیش از انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱٣۷۶ دوباره به یکدیگر رسیدند و صفایی فراهانی به عضویت هیات رئیسه فدراسیون فوتبال درآمد.

انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱٣۷۶ زمانی بود که صفایی فراهانی بیش از پیش مطرح شود. او رئیس حوزه انتخابی سیدمحمد خاتمی در تهران بود، حوزه یی که به اعتقاد بسیاری با عملکرد مثبت صفایی فراهانی بسیاری از آرا را به نفع خاتمی تغییر داد. اما داریوش مصطفوی که در آن زمان ریاست فدراسیون فوتبال را برعهده داشت پیش از انتخابات در یکی از برنامه های تبلیغاتی سیدمحمد خاتمی به نفع او سخنرانی کرد. پیش از پایان برنامه سیدمحمد خاتمی از مصطفوی خواست که کنار او عکس یادگاری بیندازد. هیچگاه کسی گمان نمی کرد که خاتمی برای عکس یادگاری به مصطفوی بگوید؛ «داریوش خان ما که رئیس جمهور نمی شویم، لااقل بیا با ما یک عکس بینداز که فردا به بچه هایمان بگوییم با ایشان سلام و علیک داریم.»

پس از راهیابی تیم ملی به مسابقات جام جهانی ۱۹۹٨ فرانسه، اعضای تیم ملی به دیدار سیدمحمد خاتمی رئیس جمهور رفتند و در آن جلسه بود که علی دایی به نحوه عملکرد مصطفوی در مورد انتخاب پاشازاده به عنوان بازیکن منتخب ایران در تیم منتخب جهان اعتراض کرد و سیدمحمد خاتمی پس از مشورت با مشاور خود پایه های ریاست داریوش مصطفوی را سست کرد و در نهایت او از کار برکنار شد. سیدمحمد خاتمی از مصطفی هاشمی طبا خواسته بود در مورد انتخاب روسای فدراسیون های کشتی و فوتبال با او مشورت کند. به همین جهت هاشمی طبا چهار نفر را برای ریاست فدراسیون به رئیس جمهور پیشنهاد کرد اما با اصرار سعید فائقی - معاون فنی و نفر دوم سازمان تربیت بدنی - نام صفایی فراهانی به عنوان نفر پنجم به فهرست اضافه شد و رئیس جمهور نفر پنجم را انتخاب کرد.

منابع مالی جدید برای فوتبال

به اعتقاد برخی، صفایی فراهانی برای پست وزارت یکی از وزارتخانه ها در نظر گرفته شده بود اما خبرهایی مبنی بر وجود برخی از مسائل مانع از تایید صلاحیت نهایی و تکیه زدن صفایی بر صندلی وزارت شد. به این ترتیب صفایی فراهانی که گفته می شد یکی از ۱۰ مدیر برتر سیدمحمد خاتمی به شمار می رفت، به جای وزارتخانه، فدراسیون فوتبال را هدیه گرفت. او تصمیم نداشت اقتصاد فوتبال را بسان گذشته هدایت کند از همین رو و بلافاصله پس از بازگشت از جام جهانی علاوه بر نزدیک به ٣ میلیاردی که بابت حضور ایران در مرحله نهایی مسابقات دریافت کرد، یک میلیون دلار از وزارت نیرو و یک میلیون دلار نیز از یکی از بانک های مطرح کشور گرفت تا چرخ اقتصادی فوتبال پرتوان تر از همیشه به چرخش درآید.

اگر امریکا را ببریم

رئیس جدید فدراسیون فوتبال اینک مجال قدرت نمایی یافته بود تا علاوه بر جهش مناسب اقتصادی، سیاست را نیز وارد فوتبال کند. در طول ۴ سال و چند ماهی که او بر صندلی ریاست نشست، هیچگاه نقش فوتبال در آرای انتخاباتی را فراموش نکرد؛ «ماجرای صعود ایران به جام جهانی تلنگری به مردان سیاسی گروه های موسوم به دوم خرداد بود. فوتبالی که توانسته بود قشر عظیم و غیرقابل باوری را به میدان بکشد قطعاً می توانست در آرای مردم در انتخابات مختلف نیز تاثیر بگذارد.»

این جملات فردی است که در طول مدت ریاست صفایی فراهانی، به طور غیرمستقیم ولی همیشه با او در ارتباط بود. این فرد که پیش تر جایگاه مهمی در سازمان تربیت بدنی وقت داشت نمونه یی از نگاه سیاسی محسن صفایی فراهانی را چنین تشریح کرد؛ «پیش از انتخابات مجلس ششم، تیم ملی فوتبال برای یک دیدار دوستانه به امریکا دعوت شد. تیم ملی با وجود تمام مسائل راهی امریکا شد اما برای دریافت ویزا ناچار به توقف در فرانکفورت بود. در فرانکفورت مسوولان و نمایندگان امریکا از صفایی فراهانی خواستند برای دریافت ویزا، تیم را به کنسولگری امریکا در این شهر ببرد که این روند ٨ ساعت زمان از تیم می گرفت. صفایی به نمایندگان آنها گفت که ما اینجا می نشینیم، شما پاسپورت ها را جمع می کنید، ویزا را صادر می کنید و هیچ بحثی هم از انگشت نگاری نمی کنید. این اتفاق افتاد و ما وارد امریکا شدیم. در امریکا فاصله شیکاگو- نیویورک و سان فرانسیسکو را با اتوبوس طی کردیم اما نکته جالب اینجا بود که اهمیت اسکورت و محافظت از ما به اندازه یک مقام درجه یک کشوری دیگر برای امریکا بود. فراهانی پیش از مسابقه گفت که اگر تیم ملی این بازی را ببرد، دوم خردادی ها در مجلس پیروز می شوند.»

از این دست رفتارهای حزبی و سیاسی بارها از سوی مرد اول فوتبال کشور دیده شد؛ کما اینکه در روزهایی که هیچ پروازی بر فراز آسمان عراق به دلیل تحریم هوایی صورت نمی گرفت او پس از مکاتبات فراوان با مجامع بین المللی به خصوص سازمان ملل مجوز پرواز چارتر از تهران به بغداد را دریافت کرد که در آن روزها نیز با تعجب کارشناسان مواجه شد و یا در سفر تیم ملی به تایلند، اعضای تیم در هتلی مستقر شدند که از طبقه ۵ به بالا vIp سران کشورهایی بود که به تایلند سفر می کردند، تنها صفایی فراهانی بود که مقامات تایلند اتاقی در vIp همان هتل برای او رزرو کردند.

در عرصه بین المللی فوتبال نیز او توفیق های مناسبی کسب کرد. او توانست تعداد نمایندگان ایران در کمیته های مختلف AFC را افزایش دهد و حتی در جریان انتخابات ریاست AFC نقش موثری در انتخاب «بن همام» قطری و به ریاست رسیدن او داشت.

همین امر موجب شد پس از به قدرت رسیدن بن همام، نقش صفایی فراهانی در AFC پررنگ تر از گذشته شود.

موانع پیش روی رئیس

با این حال عمده مشکلات صفایی فراهانی به داخل کشور مربوط می شد. او دو مشکل عمده و اساسی پیش رو داشت؛ ۱- مطبوعات ۲- مصطفی هاشمی طبا.

پس از اولین دوره انتخابات ریاست فدراسیون فوتبال او برای رفع مساله اول محمد دادکان که تا پیش از آن مخالف سرسخت برنامه هایش به شمار می رفت را به فدراسیون دعوت کرد. صعود پله به پله محمد دادکان با سیاست رئیس فدراسیون فوتبال پیش رفت و دادکان تا مقام نایب رئیسی فدراسیون بالا رفت. او با این حرکت دو مانع را به جهت دیگری که می خواست سوق داد. نخست اینکه به مهار خبیری - یکی از دو نایب رئیس فدراسیون - که نفوذ محسوسی در AFC داشت، پرداخت و از سوی دیگر با مصاحبه های تند دادکان علیه مطبوعات، جو نامساعد مطبوعاتی کشور را به سمت فرد دیگری جز خودش هدایت کرد؛ محمد دادکانی که به واسطه مطبوعات به عنوان منتقد جدی فدراسیون مطرح و بعد به فدراسیون فرستاده شد.

او برای معضل دوم هم چاره یی اندیشید. براساس شایعات، صفایی به کمک چندتن از دوستان با نفوذ موفق شد هاشمی طبا را از ریاست سازمان کنار بگذارد.

به این ترتیب مصطفی هاشمی طبا از کار برکنار و محسن مهرعلیزاده به جای او بر صندلی ریاست سازمان تربیت بدنی تکیه زد. با این حال کمتر کسی گمان می کرد محسن مهرعلیزاده در فاصله کوتاهی، صفایی فراهانی را از دور خارج کند.

فشار مطبوعات پیش از مسابقات آسیایی سال ۲۰۰۲ بر تیم ملی و فدراسیون صفایی فراهانی باعث شد که علی خاتمی، رمضانیان پور و صفایی چاره یی بیندیشند. چاره آنها استعفای صوری صفایی از فدراسیون بود که در روز افتتاح ساختمان جدید فدراسیون در خیابان پاکستان رخ داد. صفایی فراهانی در آخرین نطق ریاستش به قول خود فوتبال را به نامادری اش سپرد و استعفا داد و مهرعلیزاده از این اتفاق در فاصله زمانی کوتاهی مطلع شد. صفایی حتی پیش زمینه رد استعفایش را نیز به خوبی فراهم کرده بود. پس از باخت ایران از لبنان در مسابقات غرب آسیا، خبیری، دانشور و دادکان نزد مهرعلیزاده رفتند که با ارائه توضیحات، شایعات برکناری صفایی فراهانی را به حداقل برسانند. رئیس سازمان در جواب آنها گفت؛ «شما می خواهید صفایی را به من معرفی کنید؟ من به او بیشتر از چشمم اعتماد دارم.» اما استعفای فراهانی توسط یکی از مدیران سابق سازمان به مهرعلیزاده اطلاع داده شد؛« به رغم پیش بینی ها، مهرعلیزاده زیر برگه استعفای صفایی نوشت؛ «مورد موافقت قرار می گیرد.»

صفایی فراهانی که همه چیز را از دست رفته می دید، همان شب محمد دادکان را فرا خواند و به اتفاق او به منزل رئیس جدید سازمان تربیت بدنی رفت. مهرعلیزاده در آن روزها به دلیل درد شدید کمر، در منزل به اداره ورزش کشور می پرداخت؛ «قرار بود کفاشیان به عنوان سرپرست فدراسیون تا زمان انتخابات معرفی شود. صفایی فراهانی دست دادکان را گرفت، به منزل مهرعلیزاده رفت و از او خواست که او سرپرست جدید باشد. مهرعلیزاده که کمتر عادت داشت رودرروی دیگران با آنها مخالفت کند این پیشنهاد را پذیرفت. من به رئیس سازمان اعتراض کردم اما او در جواب گفت که دیگر یک چیزی گفته ام، تمام شده.»

به این ترتیب محمد دادکان تیم ملی را در مسابقات آسیایی بوسان همراهی کرد و پس از چند ماه در انتخابات پیروز شد، اما نکته قابل توجه در انتخاب دادکان در مجمع فدراسیون فوتبال این بود که شب پیش از برگزاری انتخابات، اعضای مجمع که نفرات غالبش را روسای هیات ها تشکیل می دادند، برای کسب تکلیف با صفایی فراهانی تماس می گرفتند و او گزینه موردنظرش را دادکان معرفی می کرد. از دیگر نکات جالب انتخاب دادکان حمایت رسمی حزب مشارکت - با تلاش صفایی فراهانی- از کاندیداتوری وی بود در حالی که همگان مطلعند که دادکان به حزب موتلفه نزدیک بود نه حزب مشارکت.

ورود دوباره

با گذشت ۴ سال از انتخاب دادکان، اختلاف به وجود آمده میان او و محمد علی آبادی که پس از انتخابات ریاست جمهوری از سوی دولت نهم با عنوان رئیس سازمان تربیت بدنی به ساختمان خیابان سئول آمده بود، باعث شد در خلال مسابقات جام جهانی رئیس فدراسیون فوتبال برکنار شود.

برکناری دادکان بهانه یی بود برای فدراسیون بین المللی فوتبال (فیفا) تا فوتبال ایران را به دلیل آنچه دخالت دولت در امور فوتبال یک کشور قلمداد می کرد از کلیه فعالیت های بین المللی به حالت تعلیق درآورد.

تعلیق بیش از آنکه به سود دادکان و همکارانش باشد به سود دو گروه دیگر بود. گروه اول توانسته بود پس از برکناری دادکان پست های اجرایی و مهم فدراسیون را با مصطفوی و افتخاری در اختیار بگیرد و ظاهراً پیروز این جنگ باشد اما گروه دوم که صفایی فراهانی در راس آن قرار داشت با پیش بینی صحیح توانست کل اختیار فوتبال را با حمایت فیفا و AFC به دست بگیرد. در جریان مذاکرات مسوولان فیفا و ورزش ایران، تنها راه برون رفت از این وضعیت، تشکیل کمیته تعدیل با ٣ نماینده ایرانی فیفا و ٣ نماینده از سوی سازمان تربیت بدنی ذکر شد؛ کمیته یی که در راس آن محسن صفایی فراهانی قرار گرفت.

صفایی فراهانی بلافاصله بلیت سفر به قطر را تهیه کرد و برای انجام مذاکرات به آنجا رفت. در این کشور بود که بن همام به دوست قدیمی رسید و از او برای حضور در انتخابات فدراسیون فوتبال حمایت کرد؛ انتخاباتی که زیر نظر فیفا باید برگزار شود.

صفایی که عضو کمیته برنامه ریزی AFC نیز هست اینک با حمایت دو عضو برجسته فوتبال دنیا یعنی بلاتر - رئیس فیفا- و بن همام مواجه است. رئیس اسبق فدراسیون فوتبال اما تنها شرط حضورش در کمیته تعدیل را ابلاغ رسمی سازمان تربیت بدنی عنوان کرد و ادامه داد؛ «من گوشه یی نشسته ام و کاری ندارم. در این مورد هم تا از طرف وزارت امور خارجه با من تماس نگرفتند، اقدامی نکردم. دوستان گفتند شما بروید و مذاکره کنید تا مسائل حل شود، الان هم زیاد علاقه یی به ورود ندارم مگر اینکه سازمان قبول کند.»

به این ترتیب کمیته تعدیل با حضور دو نماینده دیگر فیفا که نزدیکی خاصی با صفایی دارند یعنی خبیری و غفاری شکل گرفت و جالب اینکه کیومرث هاشمی نیز با وجود انتخاب از سوی سازمان تربیت بدنی به شدت تحت تاثیر محسن صفایی فراهانی است.

صفایی فراهانی که پس از تجربه یک ساله قائم مقامی وزیر امور اقتصادی و دارایی در دولت سیدمحمدخاتمی این روزها به عنوان رئیس هیات مدیره شرکت سرمایه گذاری ساختمان ایران (سهامی عام) فعالیت در عرصه دیگری را تجربه می کند از اختلاف و جنگ علی آبادی - دادکان نهایت بهره را برد و مجدداً به عنوان نفر اول تصمیم گیرنده در مورد فدراسیون فوتبال وارد ماجرا شد. ورزشی که به زعم دولتمردان نقش ویژه یی در فعالیت های اجتماعی و سوق دادن تفکرات مردمی دارد اینک در دستان مردی است که به جهت تفکرات سیاسی اش، همسو با فعالیت ها و تفکرات دولت نهم به شمار نمی رود. حالا بار دیگر همه چیز طبق نظر فیفا و محسن صفایی فراهانی پیش می رود.