• محمدرضا عارف این روزها کم‌تحرکترین نماینده مجلس است، آن قدر که سایت «آفتاب نیوز» وابسته به رفسنجانی و روحانی پیشنهاد می کند یک مرکز خارج از مجلس برای رهبری فراکسیون امید تشکیل شود ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۹ مرداد ۱٣۹۵ -  ٣۰ ژوئيه ۲۰۱۶

دو ماهی بیشتر از تشکیل مجلس دهم گذشته است. اما احساس آن که این مجلس قرار است چیزی فراتر از ملجس های قبلی باشد، دیگر وجود ندارد. محمدرضا عارف «وکیل اول پایتخت» انگار در این مجلس حضور ندارد و «فراکسیون» امید به هر چیز شبیه است به جز یک فراکسیون واقعی. یادداشت زیر به امضای سرویس سیاسی سایت «آفتاب نیوز» از سایت های نزدیک به رفسنجانی و روحانی در مورد فراکسیون امید مجلس منتشر شده است. این سایت آن قدر از «امید»ی ها و انفعال محمدرضا عارف ناامید است که پیشنهاد می کند یک رهبری از خارج از مجلس برای رهبری فراکسیون امید تشکیل شود تا بلکه دولت روحانی را یاری دهد!

 
دو ماه از آغاز به کار مجلس شورای اسلامی می‌گذرد و بیشتر از هر چیز رفتارهای غیرفراکسیونی و برخی تصمیمات غیر‌اصولی این مجلس است که به چشم می‌آید.
نتایج انتخابات مجلس دهم که آمد خیلی‌ها می‌دانستند ترکیب این مجلس بیش از هر چیز دیگری متمایل به اصلاح‌طلبی و اعتدالی است با این همه دو ماهی که از آغاز به کار مجلس دهم می‌گذرد نشان داده است که نمایندگان این مجلس دچار نوعی سردرگمی شده‌اند که اگر جلوی آنها گرفته نشود در روزهای آینده کاری این مجلس مشکل‌ساز خواهد شد. اما چرا مجلس دهمی که شکل‌گیری آن امیدهای زیادی را در ذهن همه روشن کرده بود حالا آنگونه که باید جلو نمی‌رود؟

مجلس اولی‌ها
از میان اصلاح طلبانی که در قامت نماینده به مجلس دهم راه یافتهاند چهره‌های بسیاری هستند که برای اولین بار مجلس و نمایندگی مردم در آن را تجربه می‌کنند. این مسئله در میان نمایندگان پایتخت جلوه بیشتری هم دارد. جز چند نفر سایرین تجربه نمایندگی مجلس را ندارند. همین بی‌تجربگی هم باعث شده است که آنها آنچنان از پیچ و خم تصمیمات در پارلمان باخبر نباشند. اولین نمود این بی‌تجربگی در انتخابات ریاست مجلس به چشم آمد. بسیاری با علم به اینکه محمدرضا عارف رای لازم برای رسیدن به صندلی ریاست مجلس را ندارد از او خواستند به جای کاندیداتوری برای ریاست مجلس با علی لاریجانی به گفت‌وگو بنشیند و به قیمت کاندیدا نشدن حضور چهره‌های اصلاح‌طلب در هیات رییسه، ریاست مرکز پژوهش‌ها و یا نقش‌آفرینی در انتخاب ریاست دیوان محاسبات را برای اصلاح‌طلبان مجلس بگیرند. آمارهای غیرواقعی از رای نمایندگان عضو فراکسیون امید اما محمدرضا عارف را به کاندیداتوری برای ریاست مجلس هل داد. در این میان مجلس‌اولی‌های مجلس دهم هم بی‌خبر از ساختار درونی مجلس در بازی اصولگرایان افتادند. این مجلس‌اولی‌بودن اما جاهای دیگری هم خودش را نشان داد. آنجا که در انتخاب حقوقدانان شورای نگهبان و یا ریاست کمیسیون‌ها گزینه درست را تشخیص ندادند و یا آنکه نزدیکی‌های قومیتی را به نزدیکی‌های جناحی ترجیح دادند.

امیدی‌های بدون رهبری
حضور محمدرضا عارف در لیست امید از یک سو و انتخاب او به عنوان مرد اول تهران از سوی پایتخت نشینان این امید را در دلها زنده می‌کرد که امیدی‌ها تحت رهبری او در این مجلس نقش‌آفرینی خواهند کرد. حتی در روزهایی که زمزمه کاندیداتوری محمدرضا عارف برای ریاست مجلس مطرح می‌شد هم بسیاری از بیم آنکه، این احتمال ریاست جلوی رهبری اصلاح‌طلبان مجلس را بگیرد هشدار دادند و خواهان کاندیدا نشدن محمدرضا عارف برای ریاست مجلس شدند. ریاست فراکسیون امید و رهبری کردن نمایندگانی که تجربه حضور در مجلس را نداشتند از نگاه بسیاری مسئله مهمی بود که باید مورد توجه شخص محمدرضا عارف قرار می‌گرفت.
عارف کاندیدای ریاست مجلس شد و با رای نیاوردنش از هر حرکت سیاسی و فراکسیونی در مجلس فاصله گرفت. هرچند که خودش مصاحبه و تاکید می‌کرد که قهر نکرده است اما رقابت‌های بعدی مجلس نشان می‌داد که با وجود پیروز بودن لیست امید در انتخابات مجلس در انتخابات‌های داخلی مجلس آنچنان خبری از پیروزی لیست امید نیست. مرحله بعدی ریاست کمیسیون‌های تخصصی مجلس بود. اصلاح‌طلبان زیادی کاندیدای ریاست کمیسیون‌های تخصصی مجلس بودند اما از آنجایی‌که هیچ رهبری برای رایزنی با اعضای کمیسیون‌ها وجود نداشت و هیچ کار فراکسیونی در مورد این رقابت هم انجام نشده بود؛ حتی اعضای اصلاح‌طلب کمیسیون‌ها هم به کاندیداهای اصلاح‌طلب برای ریاست مجلس رای ندادند و یکبار دیگر هم اصلاح‌طلبان در یک انتخابات مهمتر پیروز نشدند.
امیدی‌ها اما هنوز به این امید بودند که حداقل محمدرضا عارف برای ریاست مرکز پژوهش‌های مجلس انتخاب شود. با این حال عارف حتی رزومه‌ای برای این کار ارائه نداد تا یک اصولگرا به صندلی ریاست مرکز پژوهش‌ها هم تکیه بزند. این پایان ماجرا نبود. در مورد حقوقدانان شورای نگهبان اما همه تصور می‌کردند که این بار گزینه‌های معتدلتر برای حضور در شورای نگهبان از مجلس دهم رای بگیرند اما بازهم با توجه به آنکه کار فراکسیونی قوی صورت نگرفت این عرصه هم برای اصلاح‌طلبان تبدیل به باخت شد. محمدرضا عارف این روزها کم‌تحرکترین نماینده مجلس است که بعید هم به نظر می‌رسد که بخواهد برای چهار سال باقی مانده آنچنان کار خاصی انجام دهد.

دفاعیات عارف
محمدرضا عارف که در طول دو ماه اخیر از انتقادها به فراکسیون امید بی‌خبر نمانده بود در جلسه انتخابات هیات رییسه دائم فراکسیون امید پاسخی کوتاه به این انتقادها داد. او در این جلسه گفت: نقدهای جوانان در فضای مجازی به فراکسیون امید نشانه دغدغه ارزشمند آنها نسبت به این فراکسیون است و باید این سرمایه اجتماعی را حفظ کرد. وی در بخش دیگری از سخنانش بیان کرد: با همه فراز و نشیبها طی این دو ماه توانستیم به انسجام خوبی دست یابیم اما باید برخی نارسایی‌ها مورد آسیب شناسی قرار گیرد. عارف همچنین گفت: انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۶ انتخاباتی بسیار مهم است و فراکسیون امید می‌تواند با حفظ انسجام خود در این انتخابات تاثیرگذار باشد.»
با این همه انتخابات هیات رییسه دائم این فراکسیون بیشتر از هر کس برای خود محمدرضا عارف پیام داشت. اعضای هیات رییسه موقت این فراکسیون شامل مازنی، تاجگردون، محمدرضا تابش، الیاس حضرتی، محمود صادقی، مصطفی کواکبیان، محمد علی وکیلی و علی نوبخت بودند. تعدادی از چهره‌های اصلی و سرشناس لیست امید. اما در دور جدید رقابت‌ها، مازنی، تاجگردون، الیاس حضرتی، محمدعلی وکیلی و علی نوبخت به بهانه فرصت دادن به زنان و اهل سنت از کاندیدا شدن خودداری کردند. هرچند که بهانه و دلیل اعضای هیات رییسه موقت در انتخابات هیات رییسه دائم فرصت دادن به دیگران بود اما به نظر می‌رسد که این اولین جدایی در حلقه اطرافیان عارف است. آنهایی که تا همین چند روز پیش به عارف امید داشتند با دیدن انتقادها حالا در حال جدا کردن راه خود از او هستند که شاید صف‌بندی‌های داخلی اصلاح‌طلبان مجلس را هم با تغییراتی مواجه کند.

تکیه یک گزینه غیراصلاح‌طلب به صندلی دیوان محاسبات
در میان روزهایی که اصلاح‌طلبان برای رسیدن به اکثر پست‌های کلیدی مجلس ناکام مانده‌اند صندلی دیوان محاسبات مجلس هم به یک غیر اصلاح‌طلب رسید. با وجود آنکه ریاست کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در اختیار یک گزینه اصلاح‌طلب بود و بسیاری تصور می‌کردند در انتخاب گزینه نهایی دیوان محاسبات حداقل اصلاح‌طلبان این بار خوش شانس خواهند بود بازهم یک شکست برای نمایندگان فراکسیون امید ثبت شد. در میان بیش از ٣۰ نفری که به عنوان کاندیدای ریاست دیوان محاسبات رزومه‌شان را به کمیسیون برنامه و بودجه مجلس داده بودند دو چهره اصلاح‌طلب قوی وجود داشت که تصور می‌شد شانس بالایی هم برای رسیدن به صندلی ریاست دیوان محاسبات داشته باشند. با این همه گزینه‌های اصلاح‌طلب کنار زده شدند تا در نهایت عادل آذر رییس مرکز آمار ایران به عنوان گزینه نهایی ریاست دیوان محاسبات به صحن علنی مجلس شورای اسلامی معرفی شود.

لزوم تعیین یک رهبری جدید
دولت روحانی با این مجلس سالهای دیگری کار دارد و اگر قرار باشد که همین رفتارهای نامنظم از سوی نمایندگان عضو لیست امید سر بزند، بی‌شک نتیجه خوبی برای دولت نخواهد داشت.
از همین رو است که به نظر می‌رسد باید همان تیم اصلاح‌طلبی که برای تهیه لیست امید تلاش کرده بودند این بار برای سال‌های باقیمانده و روزهای کاری اعضای لیست امید در مجلس دهم برنامه‌ریزی داشته باشند. هسته قوی که به مجلس‌اولی‌های مجلس دهم رفتارهای جمعی و فراکسیونی را یاد بدهد تا در مواقع حساس پیش رو بهتر کار را جلو ببرند. سال آینده سال مهم و سرنوشت‌سازی برای دولت است. سالی که دولت قرار است لیست جدیدی برای کابینه‌اش را به مجلس دهم معرفی کند که هرچند رییس مجلس فرد همراهی با دولت است اما به نظر می‌رسد که رفتارهای غیرفراکسیونی احتمالی نمایندگان امید می‌تواند آثار و آسیب‌های احتمالی هم برای دولت داشته باشد. در این میان اما نقش معاونت پارلمانی دولت هم نقش مهم و تعیین کنندهای بوده است. نکتهای که به نظر میرسد دولت هم به این نقش واقف بوده و با توجه به اینکه عملکرد معاونت پارلمانی در این چند وقت آنچنان مثبت نبوده است به فکر تغییر در معاونت پارلمانی دولت افتاده است. حالا در روزهایی که یک معاون پارلمانی اهل تعامل و رایزنی از سوی دولت به مجلس فرستاده شده است به نظر می‌رسد که یک رهبری بیرونی فراکسیون امید هم می‌تواند شرایط را برای اعضای فراکسیون امید در مجلس دهم و رابطه آنها با دولت بهتر می‌کند.