اخبار روز: www.iran-chabar.de
آدينه  ۲۶ شهريور ۱٣۹۵ -  ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۶

فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر و سازمان‌های همکار آن در قرقیزستان و قزاقستان امروز اعلام کردند: در قزاقستان و روسیه، حقوق کارگران مهاجر اهل آسیای مرکزی به‌طورِ منظم نقض می‌شود. این موضوع در حین تدارک دو گزارش در بیشکک اعلام شد: «زنان و کودکان قرقیزستان تحت تاثیر مهاجرت» و «کارگران مهاجر در قزاقستان: بدون منزلت، بدون حقوق.» این دو گزارش به وضعیت غم‌انگیز کارگران مهاجر و نیز خانواده‌هایشان ـ به‌ویژه زنان و کودکان ـ به‌جامانده در قرقیزستان می‌پردازند.

سازمان‌های ما از دولت‌مردان کشورهای مقصد ـ به‌طورِ عمده روسیه و قزاقستان ـ و کشورهای مبدأ ـ قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان ـ خواستند به تعهدات بین‌المللی خود احترام بگذارند و رعایت حقوق کارگران مهاجر و خانواده‌های آنها را تضمین کنند. مرگ ۱۷ کارگر مهاجر قرقیز در آتش سوزی محل کار در مسکو در روز ۲۷ آگوست ۲۰۱۶ ضرورت احترام به این جوامع را یادآوری می‌کند.

این دو گزارش در پی تحقیقات سازمان‌های ما در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ به همراه گروه‌های جامعه‌ی مدنی قرقیزستان، قزاقستان و روسیه تهیه شده‌اند. نتایج و توصیه‌های گزارش‌ها بر بیش از ۴۰ گفت‌وگو با مهاجرانی از قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان بنا شده است.

عناصر اساسی دو گزارش در یک داده‌نمایی

در قزاقستان، اکثر مهاجران که به‌طورِ عمده اهل آسیای مرکزی هستند، از اسناد قانونی بی‌بهره‌اند و بدون مجوز یا قرارداد کار می‌کنند. این وضعیت آنها را آسیب‌پذیرتر می‌کند، باعث شرایط بد کاری و زندگی می‌شود و دسترسی آنها به مراقبت درمانی، عدالت و آموزش برای کودکان‌شان را محدود می‌سازد.

گزارش مربوطه رویه‌های دخیل در استثمار کارگران را محکوم می‌کند، به‌ویژه کارفرمایانی را که گذرنامه‌های کارگران را توقیف و آزادی تحرک آنها را محدود می‌کنند و به‌رغم شرایط بد کاری (کاهش دستمزد یا نپرداختن آن و غیره) مانع می‌شوند آنها کارشان را ترک کنند. کارگران مهاجر اغلب قربانی قاچاق انسان به قصد کار اجباری یا استثمار جنسی هستند. یوزما، اهل ازبکستان، می‌گوید: «زنی در بازار تاشکند با من تماس گرفت و وعده‌ی کار به‌عنوان پیش‌خدمت با دستمزد خوب در شیمکند داد. [...] من [در قزاقستان] وادار به فحشا شدم. اگر بخت با من یار بود، موفق می‌شدم چهار ساعت در روز بخوابم. به ندرت به من غذا می‌دادند و مجبور بودم بی‌وقفه «کار» کنم [...].

سازمان‌های ما در قرقیزستان into the discrimination تحقیقات بیشتری در باره‌ی تبعیض علیه زنان و کودکان متأثر از مهاجرت ـ که در اثر مهاجرت همسر یا پدرومادر در محل می‌مانند یا با آنها می‌روند ـ انجام داده‌اند. کسانی که مهاجرت می‌کنند باید در مسکن شلوغ و کثیف زندگی کنند و به خدمات درمانی محدودی (از جمله در مورد سلامت جنسی و بازتولید) و آموزش دسترسی دارند. زنان به‌ویژه در شرایط بد کاری آسیب‌پذیر هستند. بسیاری از اهالی آسیای مرکزی قربانی حمله‌های نژادپرستانه و ضدخارجی هستند که بدون مجازات می‌ماند، به‌ویژه در روسیه. آنورا از استان چوی (در شمال قرقیزستان) با اندوه می‌گوید: «من از ساعت ۱۰ صبح تا ساعت ۱۰ شب کار می‌کنم. شوهرم هر شب برای بردن من می‌آید، چون از تنها رفتن به خانه می‌ترسم. این کار برای قرقیزها بسیار خطرناک است. یک بار در مترو دیدم سه روس یک قرقیز را کتک می‌زدند و فریاد می‌کشیدند: "تو مسلمان هستی." هیچ کس چیزی نگفت.» این گزارش همچنین پدیده‌ی اجتماعی به‌اصطلاح «میهن‌پرستان» در روسیه را محکوم می‌کند؛ یعنی مردان قرقیز که به زنان قرقیز حمله می‌کنند، چون سبک زندگی آنها بیش از اندازه بی‌بندوبار و حتا «غیراخلاقی» است.

سازمان‌های ما موارد نقض حقوق بشر علیه زنان و کودکانی را که در پی مهاجرت عزیزان‌شان در قرقیزستان مانده‌اند، ثبت کرده‌اند. آز آنجا که زنان قرقیز ناگزیر از وابستگی به پدرومادر همسرشان هستند، اغلب از مواهب زندگی محروم می‌مانند و قربانی خشونت و استثمار می‌شوند. پدیده‌ی مهاجرت به گسترش رویه‌های ناقض حقوق زنان نیز کمک می‌کند. بعضی از مردان با هدف این که در مدت مهاجرت کسی را برای مراقبت از پدرومادرشان بیابند، پیش از رفتن زنان را می‌ربایند و با آنها ازدواج می‌کنند. بسیاری از مردانی که در قرقیزستان ازدواج کرده‌اند، در کشور محل کار دوباره ازدواج می‌کنند. در صورت طلاق ـ یا ابطال شرعی ازدواج در صورتی که ازدواج فقط با مراسم مذهبی برگزار شده ـ پدرومادر شوهر زن را بدون پول از خانه اخراج می‌کنند. بسیاری از کودکانی که نزد خویشاوندان، همسایگان و حتا به پرورشگاه اعزام شده‌اند، مورد تعدی روانی، جسمی و جنسی قرار می‌گیرند و به علاوه، دسترسی آنها به آموزش محدود است.

تولکان اسماعیلوا، نایب رئیس فدراسیون و رئیس جنبش حقوق بشر «بیر دوینو ـ قرقیزستان» که سازمان عضو فدراسیون در قرقیزستان است، می‌گوید: «ما از دولت‌مردان در کشورهای مبدأ ـ قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان ـ می‌خواهیم به مهاجران بر اساس نیازهایشان، به‌ویژه با توجه به جنسیت، و از طریق شبکه‌ی کنسولی کمک کنند. آنها باید حقوق اشخاص به‌جامانده در قرقیزستان را که آسیب‌پذیریشان در اثر پدیده‌ی مهاجرت تشدید می‌شود، تضمین کنند.»