اخبار روز: www.iran-chabar.de
آدينه  ۱٣ بهمن ۱٣٨۵ -  ۲ فوريه ۲۰۰۷

۲ محور اصلی در بحث سیاست خارجی مطرح است
طرح تعامل با آمریکا را باید طراحی و عملیاتی کنیم
جلسه سران حزب مشارکت با هاشمی رفسنجانی درباره همه مسائل کشور
باهنر: در شرایط فعلی تحلیل سیاسی ما بر این است که حمله ای رخ نخواهد داد
زمینه های سیاسی ـ اجتماعی بودجه ٨۶

خبرگزاری جمهوری اسلامی در مصاحبه ای با دکتر محمد جواد اردشیر لاریجانی معاون پیشین وزارت امورخارجه مصاحبه ای کرده است که بخش هایی از آن که درباره قطعنامه شورای امنیت و امکان گفتگو با آمریکاست در پی نقل شده است:
دکتر محمد جواد اردشیر لاریجانی دیپلمات و تحلیلگر مسایل بین المللی قطعنامه ۱۷٣۷ شورای امنیت را نوعی بداخلاقی و عصبانیت از ایران هسته ای دانست وگفت: کسی برای ورود ایران به کلوپ هسته ای خوشامد نمی گوید، باید از دیوار به داخل این کلوپ پرید.
وی در پاسخ به نخستین پرسش مبنی بر ارزیابی خود از قطعنامه ۱۷٣۷ شورای امنیت گفت: در جهان، کلوپ بسته ای از کشورهایی که دارای توانمندی هسته ای هستند، وجود دارد که شاخص این توانمندی، غنی سازی اورانیوم است.
لاریجانی درخصوص مذاکره با آمریکا گفت: باید طرح تعامل با آمریکا را طراحی و عملیاتی کنیم که بخشی از آن مذاکره باشد.
خبرنگار ایرنا از لاریجانی سوال کرد: با وجود آنکه ایران و آمریکا برای مذاکره اعلام آمادگی می کنند، چرا این مذاکره عملی نمی شود؟
لاریجانی در پاسخ گفت: در مورد مذاکره ایران با آمریکا اختلاف نظر وجود دارد که چقدر به نفع ماست؟
وی اضافه کرد: به اعتقاد من، اگر با آمریکا مذاکره می کنیم به این معنا نیست که آمریکا خوب شده است. تئوری ما باید این باشد که با دشمن ترین دشمنانمان یک طرح تعاملی را عملیاتی کنیم که بخشی از آن مذاکره است.
محمد جواد لاریجانی گفت: زمانی یکی از دوستان مقاله ای نوشت که باید با آمریکا مذاکره کرد. منتهی دلیلش این بود که اگر مذاکره نکنیم، اینها ما را لت و پار می کنند.
لاریجانی افزود: این برهان آنقدر بد است که حتی اگر نتیجه آن خوب باشد، نباید آن را پذیرفت. معنای این حرف آن است که اگر روزی آمریکا بگوید نصف نفت خود را بدهید، باید آن را بپذیریم زیرا اگر نپذیریم، صنایع نفتی ما را نابود می کنند.این یک واقعیت است که آمریکا بی نهایت علیه ما فعال است و همه امکاناتش را در این زمینه بکار گرفته است پس باید بدانیم بااین مخالف درجه یک خود، چگونه شطرنج منافع ملی را بازی کنیم تا این شطرنج را خانه به خانه پیش ببریم.
وی با تأکید بر اینکه برای تعامل با آمریکا باید استراتژی داشت، گفت: مذاکره با آمریکا در استراتژی تعامل با آمریکا باید وجود داشته باشد و این به نفع ماست. گاهی به نفعمان است که تشنجهای خود با آمریکا را مهار و کاهش دهیم.لاریجانی تصریح کرد: در مواردی، منافع ایران و آمریکا بصورت مقطعی همخوانی دارد و ما باید از این مسأله استفاده کنیم. لذا تعامل با آمریکا، مدیریت بسیار قوی می خواهد و باید یک برنامه اقدام داشته باشیم که مذاکره بخشی از آن باشد اما مذاکره به معنای حل همه مشکلات نیست.
وی افزود: مذاکره نباید موضوع مناقشه باشد اینکه در تعامل با آمریکا، موضوع مذاکره مورد مناقشه است، از ضعف ناشی می شود.
خبرنگار ایرنا از لاریجانی پرسید: وزیر خارجه آمریکا اخیراً گفته است که با ایران نباید در مورد عراق، مذاکره کرد زیرا قصد باج خواهی دارد. حال با توجه به این مطلب چگونه باید با آمریکا مذاکره کرد؟
لاریجانی در پاسخ گفت: آنچه خانم رایس می گوید، ناشی از ضعف آنها در عراق است. رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا نیز در کنگره اظهار داشت که اگر با ایرانی ها الان مذاکره کنیم، باید به آنها التماس کنیم.
وی این امر را ناشی از انفعال آمریکا بیان کرد اما درعین حال گفت: نداشتن فنانیت در سیاست خارجی، موجب شده است که ما نیز از این عنصر استفاده نکنیم.وقتی بخواهیم با آمریکا مذاکره کنیم، خانم رایس باید بداند برای ثواب آن نمی خواهیم مذاکره کنیم بلکه برای تأمین منافع ملی خود تمایل به مذاکره داریم.
وی در عین حال درخصوص مذاکره با آمریکا بر سر پرونده هسته ای گفت: می توانیم در این مورد مذاکره نکنیم زیرا ما برنامه هسته ای خود را ادامه می دهیم وآمریکا نیز دشمنی و مخالفت خود را انجام می دهد.

رفع نگرانی از مسائل کشور
روزنامه آینده نو در گزارشی با عنوان جلسه سران حزب مشارکت با هاشمی رفسنجانی نوشته است:
سران حزب مشارکت با هاشمی رفسنجانی دیدارکردند. محمدرضا خاتمی دبیرکل سابق حزب مشارکت با تایید این خبر، همه مسائل کشور و رفع نگرانی از این مسائل را به عنوان مباحث مطرح شده در این جلسه بیان کرد.این دومین دیدار حزب مشارکت با هاشمی رفسنجانی در یکسال اخیر است، در سال گذشته نیز دیدار سران حزب مشارکت با هاشمی به پرونده هسته ای ومسائل کشور اختصاص یافت. هاشمی رفسنجانی طی هفته های اخیر چندین بار نسبت به وضعیت فعلی کشور ابراز نگرانی کرده است. او در دیدار با برخی نمایندگان مجلس گفته بود: امروز فرصت سوزی برای کشور سم و خیانت به نسلهای امروز وآینده است. آنچه مشخص است این نوع جلسات برای رفع نگرانی ها صورت می گیرد. هاشمی رفسنجانی در چند روز اخیر از تریبونهای مختلف نسبت به کنار گذاشتن چهره های موثر و مدیران انقلاب ابراز ناراحتی کرده بود. سخنان هاشمی علاوه بر مغفول ماندن اصل ۴۴ قانون اساسی، شامل پرونده هسته ای ایران و روند جاری آن نیز می شود. هاشمی در خطبه های نمازجمعه هفته گذشته شرایط کشور را عادی ندانست وگفت: در این شرایط باید آگاهانه عمل کرد، مسافتهای دورتر را دید و از حرکتهای نسنجیده پرهیز کرد. یکی از اعضای ارشد حزب مشارکت در گفتگو با خبرنگارآینده نو دیدار اعضای این حزب با هاشمی رفسنجانی را در راستای نگرانی های موجود نسبت به پرونده هسته ای بیان کرد و گفت: حزب مشارکت مصوب کرده است که به دلیل حادتر و حساس تر شدن مساله هسته ای کشور رایزنی های خود با شخصیتهای برجسته را از سربگیرد. وی گفت: هاشمی رفسنجانی نیز همان طورکه در نمازجمعه هفته گذشته بیان کرد در این دیدار به شدت نسبت به وضع کشور ابراز نگرانی کرد. اتفاقات یک سال اخیر در کشور، بسیاری از جریانات و شخصیتهای سیاسی را به هم پیوند داده است. حزب مشارکت سال گذشته دیدارهایی را با برخی شخصیتهای کشور همچون حسن روحانی، علی اکبر ناطق نوری و هاشمی رفسنجانی انجام داد و درآنها دغدغه های خود را به نسبت به وضعیت اداره کشور و مسائل مبتلا به آن بیان کرد. به نظر می رسد با حساس تر شدن مساله هسته ای کشور دیدگاههای این حزب، بیش از گذشته به هاشمی نزدیک شده است. هاشمی رفسنجانی و مشارکت، از منتقدان سیاستهای دولت در پرونده هسته ای و اقتصاد هستند. مشارکت همواره به بازگشت به سیاستهای دولت سیدمحمد خاتمی در بحث هسته ای تاکید کرده است. این سیاستها توسط حسن روحانی، رئیس سابق شورای عالی امنیت ملی پیگیری می شد. مشارکت وهاشمی در بیان دیدگاههای خود نسبت به پرونده هسته ای با محذوراتی مواجه هستند که البته این محذورات برای هاشمی به دلیل جایگاه وی در نظام بیشتر است. بنابراین شاید بتوان با نگاه به مواضع هسته ای حزب مشارکت به مواضع ناگفته هاشمی بیشتر دست یافت.دراین دیدار حزب مشارکت اعلام کرده که باید به دنبال مسیر جدیدی در پرونده هسته ای بود. این مساله ای است که در دیدار با هاشمی مطرح شده است. امانگرانی هایی که به گفته مهدی کروبی همه را دربرگرفته است تنها شامل پرونده هسته ای نمی شود. نگرانی ها البته مختص به پرونده هسته ای نیست. چنانکه هاشمی رفسنجانی و هاشمی شاهرودی چند روز پیش نسبت به وضعیت خصوصی سازی نیز انتقاد کرده اند. هاشمی همچنین در دیدار با نمایندگان مجلس از آنها خواسته بود که نگذارند انحرافی در برنامه های کشور ایجاد شود. اینها نگرانی هایی است که در دیدار اعضای حزب مشارکت با هاشمی رفسنجانی مطرح شده است. مهدی کروبی نیز از چهره های شاخصی است که نسبت به روند هسته ای و اقتصادی کشور ابراز نگرانی می کند. او در همایش هم اندیشی نخبگان سیاسی گفته بود: امروز همه نگران هستند. او همچنین خبر داده بود که به منظور بررسی این نگرانی ها جلسه ای را با سیدمحمد خاتمی وهاشمی رفسنجانی برگزارمی کند. به نظر می رسد، حزبی که درمرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته ایجاد شد و از نیروهای ملی ـ مذهبی تا آیت الله جوادی آملی رادربرگرفت، در شرایط جدید کشور و بعد از قطعنامه اخیر شورای امنیت در مورد پرونده هسته ای ایران، ضرورتهای بیشتری را برای فعالیت یافته است. این مساله ای است که بیش از هر چیز حزب مشارکت را به دیداربا هاشمی رفسنجانی ترغیب کرده است؛ دیداری که آغاز دور جدید تحرکات حزب مشارکت برای اثرگذاری بر پرونده هسته ای و سیاستهای اقتصادی دولت است و باید در آینده اثرات آن رامشاهده کرد.

۲ محور اصلی در بحث سیاست خارجی
مهندس محمد رضا باهنر نایب رئیس مجلس و رئیس فراکسیون اکثریت درمقاله ای با عنوان: ۲ نکته در سیاست خارجی ایران در روزنامه همشهری نوشته است:
۲ محور را این روزها می توان به عنوان محورهای اصلی بحث سیاست خارجی ما مطرح کرد، اولین نکته پیشنهاد مقام معظم رهبری در دیدار عصر یکشنبه ایشان با ایگور ایوانف، دبیر شورای امنیت ملی روسیه مبنی بر پایه گذاری سازمانی مربوط به همکاری گازی مانند اوپک است.
این امر قطعاً پیشنهاد خوب و قابل بررسی است. البته با حفظ این نکته که بحث گاز تا حدودی با نفت متفاوت است، چرا که حمل گاز به راحتی حمل نفت نیست و هزینه بالایی را در پی دارد. از سوی دیگر مشتری های گاز خیلی محدودتر از مشتری های نفت هستند.
نفت را در بازار آزاد می توان فروخت و به هر نقطه منتقل کرد، ولی گاز شرایط ویژه خود را دارد. تمامی این نکات باعث می شود تا زمینه های تشکیل سازمانی تخصصی مانند اوپک برای گاز ضروری و مهم به نظر آید. از سوی دیگر منابع نفتی قبل از گاز تمام می شود، لذا در آینده کشورهای دارای گاز حرف های مهمی را در جهان برای زدن خواهند داشت.
در هر صورت ما باید پیشنهاد مقام معظم رهبری را در قالب یک پروژه فعال کنیم و در این زمینه از دیپلماسی خارجی خود به نحو احسن و در جهت کاهش مقاومت های خارجی بهره ببریم.
تولیدکننده ها و مصرف کننده ها همگی در تولید و فروش انرژی نقش به سزایی دارند و قطعاً با تشکیل چنین سازمانی مقاومت جدی مصرف کنندگان برانگیخته خواهد شد، لذا بخش های اقتصادی وزارت خارجه می توانند در این میان نقشی اساسی ایفا کنند. به هر حال نباید فراموش کنیم تشکیل این سازمان قدم بزرگ و مبارکی است.
دومین نکته ای که سیاست خارجی ایران را این روزها تحت تأثیر خود قرار داده برخی زمزمه ها و جنگ های روانی در مورد احتمال حمله نظامی آمریکا به ایران است. تهدید نظامی ایران سابقه زیادی دارد و امری جدیدالوقوع به شمار نمی آید. تحلیل سیاسی ما این است که این اتفاق، یعنی حمله نظامی، رخ نخواهد داد.
آمریکا در حال حاضر درگیری سنگینی در کشورهای منطقه دارد و در عراق، لبنان، فلسطین و حتی افغانستان دارای مشکلات فراوانی می باشد.
البته ما نباید این نکته را از یاد ببریم که جمهوریخواهان در بسیاری از موارد برای فرار از بحران استراتژی فرار به جلو را برگزیده اند و بحران بزرگ تری را ایجاد کرده اند، اما در شرایط فعلی تحلیل سیاسی ما بر این است که این حمله رخ نخواهد داد، چرا که مردم آمریکا و در ضمن بعضی از جمهوریخواهان مخالف این استراتژی هستند و این امر نقش بازدارنده ای را در این میان خواهد داشت.
البته تحلیل سیاسی ما باعث نخواهد شد که مسئولین نظامی از این تهدیدها غفلت کنند. آنان باید از بعد نظامی تصورشان این باشد که حمله رخ خواهد داد و مسئولین نظامی ما هم در حال حاضر چنین عمل کرده اند.

زمینه سیاسی و اجتماعی بودجه
روزنامه اعتماد ملی با عنوان: زمینه های سیاسی ـ اجتماعی بودجه ٨۶ نوشته است:
بودجه ۶٨ برای شرایطی تنظیم و تدوین می شود که الزامات اجرایی ویژه ای را فراروی مجریان قرار می دهد. برنامه سالانه فوق که دومین برنامه سالانه از چشم انداز ۰۲ساله است نمی تواند خارج از چارچوب ها، بسترها و فرصت ها و تهدیدهای مربوط باشد. بودجه دارای عملکرد و اثرات مستقل و دارای سیستم خودفرمانی نیست که به تنهایی معجزه کند. یعنی بی توجهی به شرایط حاشیه زدایی از برنامه های سالانه یا چندسالانه اقتصادی می تواند به ناکامی منجر شود.
مدت هاست بودجه های سنواتی ایران و فراتر از آن برنامه های توسعه، از سیاست خارجی پرهزینه رنج می برند و این امر ناکارآمدی وسیعی را در سطح بخش های مهم سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و نیز در سطح طرح ها، برنامه ها و پروژه ها، سبب شده است. برای جلب توجه به این مهم، زمینه های سیاسی ـ اجتماعی بودجه ۶٨ را یادآور می شوم؛ زمینه هایی که می تواند نوعی پیش بینی منطقی را از میزان توفیق یا عدم توفیق بودجه به همراه داشته باشد.
۱ـ از نقطه نظر سیاسی، انزوای بیش از پیش بلکه فزاینده نظام، به دلایل حقوق بشری و اخیراً بالا گرفتن مناقشه هسته ای، سیاست خارجی کشور را از امکان پیگیری منافع ملی در بیرون از مرزها محروم می سازد که پیامدهای ناخوشایندی برای اقتصاد دارد. به این معنا که قدرت دیپلماسی در بیراهه ها طی مسیر خواهد نمود و نه تنها سیاست های معطوف به رشد اقتصادی در خارج از مرزها تعطیل خواهد بود، بلکه فرصت های موجود که می توانند برای کشور کارساز و پیش برنده باشند توسط کشورهای رقیب به کار گرفته خواهند شد.
۲ـ از نقطه نظر فرهنگی، شاهد شکل گیری آرایش بی سابقه درگیری های مذهبی و قومی در گستره عموم کشورهای عربی ـ اسلامی هستیم به طوری که خطر گسترش آن به داخل ایران نیز وجود دارد. مسلماً مساله ای که بین شیعه و سنی مطرح شده، شعله ور ساختن اختلافات تاریخی است که نه به نفع شیعه و نه به نفع سنی است و هیچ طرف پیروزی به جز بیگانگان نخواهد داشت. اما تعصب های بی پایه، جهل و افراطی گری طرفین از یک سو و ساماندهی رسانه ای و سیاسی این دسته از اختلافات از سوی یهودیت و مسیحیت تندرو که در خدمت به منافع ستمگران قرار گرفته است از سوی دیگر، امید به پایان گرفتن کوتاه مدت ستیز فوق را غیرممکن می کند. از این رو اگر کشور بخواهد وارد این مشاجرات و منازعات بشود و یا بار نمایندگی یک طرف درگیری را بپذیرد این مساله نه تنها در عمل بودجه را متأثر خواهد ساخت بلکه اجرای آن را در داخل نیز با مشکل مواجه می سازد.
٣ـ تحریم اقتصادی شورای امنیت سازمان ملل که روزبه روز آمریکا و اروپا بر ابعاد بین المللی آن می افزایند واجد اثرات روانی جدی و زیان های اقتصادی در سطح کلان و خرد می باشد. به ویژه آنکه این تحریم ها می توانند دامنه خود را در حوزه واردات، صادرات و کالای نفت و مبادلات علمی و اطلاعاتی گسترش دهند. در چنین وضعیتی بودجه ای که به طور مستقیم و غیرمستقیم بیش از ٨۰ درصد به درآمدهای نفتی متکی است دولت تمرکزگرای مربوط را به شدت آسیب پذیر می نماید و از آنجا که تحریم ها براساس بند چهارم از اصل هفتم منشور سازمان ملل متحد در صورت مقاومت ایران گسترش خواهد یافت، به یقین مردم پیامدهای آن را در سبد هزینه زندگی خویش لمس می کنند.
۴ـ میلیتاریستی شدن شرایط منطقه که با تهدیدات رو به تزاید نظامی اسرائیل و آمریکا علیه ایران وارد شرایط جدیدی شده است. سایر شرایط فوق، به خودی خود بودجه نظامی - امنیتی را افزایش داده و در مقابل سهم سرمایه گذاری در عمران و آبادی و ایجاد ظرفیت های جدید کاهش می یابد. ضمن اینکه ضریب ریسک را برای حضور سرمایه داخلی و نیز سرمایه گذاری خارجی و همچنین صدور کالا افزایش می دهد.
۵ـ رخداد پدیده گسست مدیریت در جامعه و حذف تجربیات از سیستم اجرایی با شعار برگشت به دوران صدر انقلاب از مسائلی است که بستر اجرایی بودجه را تضعیف نموده است. چمبره مشکلات، در برابر مدیران جدیدالورود فرصت راهگشایی را سلب می کند و رسیدن به هدف را با هزینه های بالاتر امکان پذیر می کند و برای بودجه فرصت توفیق کمتری را فراهم می آورد.
۶ـ حاکمیت رادیکالیسم بر معادلات سیاست داخلی از مسائلی است که همبستگی نظام اجتماعی و سطح اعتماد عمومی را نشانه گرفته است و محصول آن اختلاف، پراکنده ستیز بازدارنده ای است که اثرات قطعی خود را بر اهداف نظام اجرایی سیاسی کشور، تعریف برنامه ها و پروژه ها می گذارد و به تناسب بودجه سالانه را متاثر می سازد.
عوامل فوق وقتی اثرگذار و تعیین کننده هستند که مجلس و دولت فاقدکارایی کافی برای کنترل های لازم باشند و یا تعاملات فی مابین را به خوبی تعریف نکرده باشند. زمانی که دولت بی توجه به مسوولیت خطیر و آینده کشور، مالیات های معطوف عدالت توزیعی را دنبال می کند و سطح توقعات طبقه زیرین را بدون پشتوانه های لازم افزایش می دهد، یا به دنبال یکسان سازی حقوق و مزایای کارکنان دولت و شرکت های دولتی می باشد و در این راستا حقوق های پایین را تا ۴۰ درصد و حقوق های بالا را فقط یک درصد افزایش می دهد و تفاوت های ذاتی شغل ها را لحاظ نمی کند و یا برای سطح مسوولیت ارزش کمتری قائل است، نمی تواند انگیزه ها را برای کار و تلاش بسیج نماید و یا وقتی مجلس شورای اسلامی، علی رغم نظر ابتدایی خود در تنظیم و تدوین بودجه سال ٨۵ با حدود ۴ متمم بودجه روبه رو می شود و آنها را تصویب می کند به طوری که حتی بیش از نظر ابتدایی دولت نقدینگی به جامعه نقد تزریق می شود، نمی توان انتظار تدوین بودجه ای بدون حاشیه، شفاف و منطبق بر برنامه های درازمدت داشت. پیشنهاد مشخص این نوشتار، توجه ویژه به مسائل پیرامونی بودجه است. برای نمونه حل مشکلات منتهی به انزوای سیاسی، انرژی هسته ای و عدم تعادل های سیاسی در مسائل اجرایی کشور می تواند بهترین زمینه برای تحقق اهداف برنامه یک ساله با لحاظ چشم انداز۲۰ ساله و اولویت های آن باشد.

منبع: روزنامه ی اطلاعات بین المللی