سیاسی دیدگاه ادبیات جهان - مقالات و خبرها بخش خبر آرشیو  
   

شاهزاده خانم شورشی: رهبر زنان ورزشی نویس ایران؛ زندان اوین محل جدید انجمن ورزشی نویسان


کوروش طاهرنسب



اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۱۲ آبان ۱۴۰۱ -  ٣ نوامبر ۲۰۲۲


روزنامه نگاران خبره و با تجربه ورزشی ، ورزش را به طور مجرد و مکانیکی نمی بینند. بلکه در مورد مسائل اجتماعی ،فرهنگی، اقتصادی و سیاسی، خود را فعال و موثر می بینند. نقشی که در ایران بر عهده جوانان و میانسالن ورزشی نویس و عکاسان ورزشی است. اما، چون، نقش جوانان در مشارکت در فعالیت های صنفی و حرفه ای درون تشکیلاتی مورد توجه صاحبان، مدیران،سردبیران و دبیران رسانه نیست ،و اگر هم باشد محدود و کنترل شده است، خلاقیت و ابتکارات آنان سرکوب می شود

کوروش طاهرنسب

در همان ابتدای دهه ۱۳۲۰، بانو منیر اصفیا که به نام منیر مهران و منیر جزنی نیز معروف است.اولین بانوی رهبر بیشگام نه فقط در روزنامه نگاری ورزشی، بلکه نخستین زنی است که شورش عظیمی در گذر از تغییر افکار سنتی به سمت و سوی تجددخواهی زنان ، برپاکرد، و در این راه نقش بارز و ممتازی برعهده داشت بیرون آمدن زنان از اندرونی ها و پستوها به صحن جامعه بیرونی، مبارزه با خرافات،جادو . جنبل،دعا نویسی ، اجرای برنامه های آموزشی، تربیتی، ترجمه مقالات و کتابها از زبان فرانسوی به فارسی برای زنان و جامعه ورزش،تشوق زنان به شرکت در برنامه های اجتماعی و آشنائی با حقوق مدنی شان، از جمله فعالیت های ممتاز شازده(لقب شاهزاده که ورزشکاران شازده می گفتند، به وی داده بودند) خانم بزرگ بود. در فضای سیاسی آن دهه ، مجله ” نیرو و راستی” ۱۵ تیرماه سال ۱۳۲۲ توسط منوچهر مهران(زنده یاد) منتشر شد. همسر این مرد بزرگ و خوش فکر، بانو منیر اصفیا بود. ورزش زنان و همچنین مردان،مهمترین ایستگاهی بود که بانوی بزرگ روزنامه نگاری ورزشی ،مترجم صاحبنام و معلم فرهنگی خوشنام ، با درایت و توانائی فکری و علمی خود، از آنجا ،بین هنر، طبیعت، حقوق انسانی و تربیت بدنی ،رابطه و تعادل برقرار کرد.

مگر نصف ایران نباشد زنان

که آن نصف باشند چون مردگان

بسی ظلم گردد به ایرا ن زمین

به زنهای بیچاره صبح و پسین

فقط ۲۰ درصد


طبق آمار، ۳۰ روزنامه‌نگار و عکاس در سراسر کشور بازداشت شده و در زندان به سر می‌برند. درزندان اوین ، تعداد ورزشی نویسان و عکاسان، برای تشکیل انجمن نویسندگان، خبرنکاران و عکاسان ورزشی مستقل و آزاد، حد نصاب دارد.

روزنامه نگاری ورزشی به دور از تلقی سنتی خود، نقش کلیدی در اکوسیستم اطلاعاتی جدید ایفا می کند. ضرورت دارد خبرنگاران ورزشی از مسئولیت پذیری خود آگاه شوند تا با کمبودهای گسترده ای که نه تنها استانداردهای هنجاری این حرفه را به چالش کشیده، بلکه اعتبار آنان را نیز، به خطر انداخته، مقابله کنند.روزنامه‌نگاری ورزشی هنوز یک حوزه مردانه است .در سه دهه اخیر، زنان به روزنامه‌نگاری و از جمله در بخش ورزش علاقه نشان داده اند. اکثریت آنان، فارغ‌التحصیلان دانشکده‌های روزنامه‌نگاری را تشکیل می‌دهند. گذشته از فارغ التحصیلان رشته روزنامه نگاری ،عاشقان جهان ورزش و رسانه یا روزنامه نگاری از نوع ارثی از یکی از اعضای خانواده ، یا برای گریز از بیکاری و تامین حداقل دستمزد، وارد عرصه روزنامه نگاری ورزشی می شوند. دیده شدن زنان به عنوان گزارشگران سیاسی، گزارشگران تجاری، گزارشگران جنایی یا گزارشگران حوزه سلامت، بسیار رایج تر و مقبول تر برای انتخاب فعالیت رسانه ای آنان است. اما،در برابر این اشتیاق و تمایل ،تعداد بسیار کمی از زنان روزنامه نگار ورزشی در قلمرو ورزش اشتغال دارند. در نگاه جهانی،برخی از سردبیران می گویند که زنان علاقه و مهارتی برای روزنامه نگاری ورزشی ندارند. با این حال، زنان چنین پندارهائی را به گونه ای متفاوت می بینند. آنان درک می کنند که این کمبود فرصت نیست، بلکه کمبود جذابیت است. گروه هائی از زنان با داشتن مدارک و تجربه روزنامه نگاری، کار در بخش ورزش را انحرافی برای مسیر شغلی خود ،تلقی می کنند.از شهریور۱۳۲۰ که شازده خانم ورزشکار،ورزشی نویس،بانوی آرمان خواه و شورشی فمنیسمی که به تنهائی بر علیه مردسالاری و برای بیداری زنان و حتی مردان، به پا خواست و فضیلت ،راستی، درستی، نیرو و صفا را به جامعه مردسارلار ایران تحمیل کرد، هنر وی نیز در خنثی کردن فلسفه ای که اکنون بنام -تفکر پست مدرن- معروف است،در آن زمان موجودیت خود را نشان داد. تا شهریور سال ۱۴۰۱ که نیلوفر حدادی ورزشی نویس در سلول زندان اوین حبس شد، زنان ورزشی نویس در اقلیت مطلق در جامعه شان رویاء پردازی و خواب و خیال برای خویش پرورانده اند.

بدیهی است به لحاظ ساختار ورزش و باز بودن فضای اجتماعی آن، زنان از کلیشه‌های جنسیتی و هنجارهای اجتماعی سرپیچی می‌کنند، الگوهای الهام‌بخش می‌سازند و مردان و زنان را برابر نشان می‌دهند. با این حال، چالش‌هایی در مورد جنبه عملی برابری و تفاوت بین زن و مرد در ورزش و روزنامه نویسی اش هم چنان وجود دارد، چالش هائی که در حوزه های ایده ئولوژیکی در کشورهای موسوم به جهان سوم ،بیشتر از سایر کشورهائی که نظام دموکراتیک دارند، مشاهده می شود. در کشورهای دموکراتیک ، برای ایجاد تغییرات و ارتقاءبافت فرهنگی و پیامدهای اجتماعی ،روزنامه‌نگاران زن نقش تاثیر گذار بر عهده دارند. زنان مسیر حرفه‌ای مشابهی را دنبال کرده و وارد عرصه‌ای شده‌اند که از لحاظ تاریخی تحت سلطه مردان است.رسانه‌های ورزشی عامل مهم غنای فرهنگی هستند، که در آن معانی و فاکتور بزرگ علاقه مصرف کننده در فرآیندهای ایدئولوژیک و مادی برجسته است. فناوری های رسانه های جدید ،نقش رسانه ها را در عدم تقارن ثروت و قدرت بی ثبات می کند. تا قبل از سه ،چهار سال بیش، به طور انحصاری ،رسانه های جمعی اصلی ترین نهادهایی بودندکه ،شهروندان از طریق آنها، جهان و جایگاه خود را در آن درک و جستجو می کردند. در این بحث، صاحبان و مدیران رسانه‌های شرکتی نه با مداخله مستقیم با «قلم قرمز»، بلکه با تخصیص منابع به برخی پروژه‌های شخصی و اخراج پرسنل کلیدی رسانه، بر محتوای رسانه کنترل ابزاری دارند.علاوه بر این، کارکنان برای محافظت از مشاغل خود، مجبور به خودسانسوری می شوند.در سه دهه گذشته، ورزش نقش بیشتری را در فرآیند جهانی شدن و در بازسازی هویت ملی، منطقه ای و محلی در عصر پسااستعماری و جهانشمولی ،ایفا کرده است. با توجه به معرفی و توجه بیشتر فرهنگ جهانی توسط رسانه‌ها، رویدادها، به‌ویژه رویدادهای ورزشی مهم، مانند بازی‌های المپیک یا جام جهانی فوتبال، به عنوان کالاهایی در کشورهای توسعه‌یافته و به‌طور فزاینده‌ای برخی از کشورهای در حال پیشرو در صنعت ورزش، که به سمت اقتصادهای خود محور حرکت می‌کند، به شدت مورد توجه قرار گرفته. تجارت رسانه ای برای تشویق، گزارش و شکل دادن به بحث عمومی – برای انباشت سرمایه ،یک نوع حق آزادی بیان موقتی و کنترل شده به وجود آورده که در اساس منافی آزادی بیان جهانشمولی است.

روزنامه نگاران خبره و با تجربه ورزشی ، ورزش را به طور مجرد و مکانیکی نمی بینند. بلکه در مورد مسائل اجتماعی ،فرهنگی، اقتصادی و سیاسی، خود را فعال و موثر می بینند. نقشی که در ایران بر عهده جوانان و میانسالن ورزشی نویس و عکاسان ورزشی است. اما، چون، نقش جوانان در مشارکت در فعالیت های صنفی و حرفه ای درون تشکیلاتی مورد توجه صاحبان، مدیران،سردبیران و دبیران رسانه نیست ،و اگر هم باشد محدود و کنترل شده است، خلاقیت و ابتکارات آنان سرکوب می شود. در همین مسیر، از آنجایی که ورزشکاران شناخته شده فارغ از ورزش ،نظرات خود را در مورد مسائل اجتماعی و سیاسی بیان می کنند، روزنامه نگاران ورزشی در نقل ، پردازش و گسترش این افکار، نقش تاثیر گذاری بر عهده می گیرند. پدیده های،اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و بهداشتی ، موضوعات جدایی ناپذیری هستند که ورزش در همه جا و در نزد ورزشی نویسان نقش ایفا می کند. برخی از روزنامه نگاران ورزشی و به خصوص زنان، به جهت فضاسازی ذهنی هنری و بیان احساسی همراه با ادبیات توصیفی هنرمندانه و نثری روان،ماهیت نشاط، صلح و دوستی را به قضاوت افکار عمومی می سپارند. در حالی که در کشوری مثل جمهوری اسلامی ایران، به لحاظ نوع ساختار سیاسی و ایده ئولوژی مذهبی حاکم، روزنامه نگاری ورزشی بیشتر در کلیشه و مرز تعریف شده بیگانه با جهان رسانه بیشرو در عرصه رسانه ای موجودیت دارد.انتقاد با روزنامه نگار بودن همراه است. وظیفه روزنامه نگار محبوبیت نیست.، بلکه بیان حقیقت و تلاش برای رسیدن به واقعیت است. ورزش همیشه آینه جامعه بوده است. ولی در بسیاری از کشورهای جهان سوم و جهان دوم ،در نگاه به آئینه، تصاویر زیبا و شاداب تار و تیره بنظر می آید. موضوع دیگری که اغلب مورد توجه هواداران و بخش هائی از افکار عمومی قرار نمی گیرد این است که چگونه این مسائل دشوار جامعه امروزی مثل: نژادپرستی، تبعیض جنسی، خشونت – بر افکار و وجدان روزنامه نگاران ورزشی به طور تکراری تاثیر می گذارد.!

جدای ار رسانه های بزرگ و با سهامداران نیرومند چه در حوزه دولتی و چه در قلمرو خصوصی،که مکانیسم و سازمان مجهز برای تولید اخبار و انعکاس رویداد های مختلف جامعه و دولت را دارا هستند. رسانه های کوچکی فعالیت می کنند که به تعبیر عامیانه خودمان شبیه- حجره های- بازار- روابط و کارکرد دارند. مدل های مالکیت کوچک، عدم تنوع اتاق خبر، نداشتن امکان گستردگی منابع، مشکل در جذب خوانندگان، مخاطبان ،ناتوانی در به کار گیری تعداد روزنامه نگاران مورد نیاز، بهره نبردن از وسایل نرم افزاری مدرن و سخت افزاری ، تفکر سنتی حاکم بر رسانه، انحصار قدرت صاحبان و مدیران ناآشنا و ناآگاه به حرفه رسانه ای و بیسوادی نسبت به این حرفه ،از جمله چالش‌هایی است که روزنامه نگاران ورزشی با آن روبرو شده و در نظر و تا حدودی در عمل برای آنان نهادینه شده. این قبیل روزنامه ها ،برای سرگرم کردن افکار جوانان و ایجاد هیجانات و احساسات کاذب ورزشی با تکیه بر غیر واقعی بودن آنها، مثل سوپاپ اطمینان و کاتالیزور برای نظام سیاسی حاکم فعالیت دارند. از طرفی ،قلمرو آزادی بیان، نشر و چاپ در اسارت و محاصره قوانین و مقرراتی است که برای حراست از نظام حاکم، وضع شده است. یعنی، فقط افرادی می توانند روزنامه، نشریه، یا سایت راه اندازی کنند که صلاحیت آنان مورد تائید نظام باشد. در حالی که در کشورهای دموکراتیک، چنین مواردی که زندانی کردن افکار، اسارت اندیشه و بیان و شلاق بر نوآوری و ابتکار است، وجودندارد و بدینگونه کنترل نمی شود.


کنجکاوی، موشکافی، نثر روان و جملات غنی ، پردازش های توصیفی با تکیه بر نکته سنجی ها،درادبیات زنان روزنامه نگار ورزشی وجوددارد.

یکی از موضوعات و نقش روزنامه نگاران ورزشی با تکیه بر عینیت تمام رشته های ورزشی ، گزارش ،ثبت وقایع ،رکوردها و نتایج است. برخی از روزنامه نگاران ورزشی ، میدان بزرگتری را برای فعالیت خود جستجو می کنند. نوشتن کتاب های ورزشی و گزارش های مطالعاتی از جمله قلمروهای مورد توجه است. در تعریف و تبیین این شرایط ،در جمهوری اسلامی ایران، پذیرش اجباری و یا تسلیم در برابرسانسور، خودسانسوری به خاطر بر باد ندادن آنی آرزوها و چشم اندازها، گران بودن وسایل نشر و چاپ ،نداشتن سرمایه شخصی و ناتوانی در جذب اسپانسر، هزینه های ویراستاری ، عدم اطمینان از استقبال در بازار فروش، کپی برداری و نبود حق کپی رایت، سالم نبودن فضای رقابت ، حسادت های فردی و گروهی با تکیه بر روابط محفلی، فراهم نبودن فضا و زمان لازم برای تفکر،هدر دادن انرژی های مثبت به علت مشکلات عدیده زندگی فردی ، خانوادگی واپیچیده گی در جتماعی، نگرانی از ناامنی و کمبودهای متعدد زیست محیطی در حوزه سلامت و بهداشت، استرس های غیر طبیعی و فرسودگی شغلی در طول کار روزانه، تهدیدهای مقامات و افرادذینفوذ،عدم حمایت مالکان و سردبیران و حتی برخی از همکاران در مواقع بحران، به علت توسل به فلسفه تنازع بقاء ، فقدان تشکیلات صنفی پویا و دموکراتیک، تبعیض جنسیتی، تبعیض نژادی و قومی، سنت گرائی در تقابل با مدرنیسم، نداشتن حق اعتصاب، دریافت نکردن حقوق منصفانه، بهره نبردن از شرایط و ضوابط شغلی مناسب و بهره نبردن از امتیازات ویژه مثل: مرخصی ایام بارداری و ایام مراقبت از کودک، ناتوانی در تامین هزینه های معمول زندکی و نداشتن آمادگی مالی و حمایتی برای اتفاقات ناگهانی و غیر قابل بیش بینی، نقل و انتقالات پی درپی از مکانی به مکان دیگری به علت معضل اجاره نشینی، زندگی و کار در فضای سرشاز از سرکوب و خفقان، مبارزه درونی و بیرونی برای تامین حداقل نیازهای روانی، معنوی و مادی زندگی، کمبود شدید و نداشتن امکان گردهمائی های دوستانه و خانوادگی و یا سفرهای تفریحی، مشکل رفت و آمد وسایل حمل و نقل درون شهری و بیرون شهری، تعلق نگرفتن هزینه های ایاب و ذهاب ، پرداخت مالیات ،ندادن حق ماموریت ها ، کوتاه بودن عمر نشریات، نادیده گرفتن منافع و حقوق خبرنگاران و نیروهای کاری، وابستگی خبر و گزارش به میزان و حجم آگهی ها و تبلیغات،غلبه تفکر تجاری مدیران و سهامداران بر بینش فرهنگی، اآگاهی اکثریت روزنامه نگاران از حقوق صنفی و اجتماعی خود، ترس از خطر اخراج . پارتی بازی، باند بازی و سفارش های خصوصی، که شمشیری است بر سر روزنامه نگاران و عکاسان ورزشی همواره در حال فرودآمدن و ضربه زدن به شایستگی ها و لیاقت ها است. حمایت های اجباری و تحمیلی از بیانیه‌های مطبوعاتی دولتی، فضای فساد حاکم بر دستگاههای دولتی و شرکت های خصوصی همکار دولت و هم چنین گسترش آن بر لایه هائی از جامعه، بیشنهاد های رشوه و تلاش برای زد و بندهای مالی و سیاسی برای ارتقاء مقام یا تصویب برنامه ای ،یا تخریب مقام و برنامه دیگری. بدون تردید ،مهمترین مشکل زیربنائی، وجود ایده ئولوژی نظام حکومتی، چالشی است که مانع ترقی ،بیشرفت و پویائی روزنامه نگاران ورزشی و به طور خاص زنان است. سهم روزنامه نگاران و عکاسان ورزشی از فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات (ICT) در ایران ناچیز و اندک است. در حالی که هر دو نوع فناوری محرک برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان هستند. فناوری اطلاعات و ارتباطات در قلمرو روزنامه نگاری ورزشی زنان و مردان ، می تواند دنیای جدیدی از موقعیت ها و ایجاد شرایط استثنائی در برخورد فکر و اندیشه با محیط اجتماعی و زیست محیطی، فراهم کند.


اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:

Facebook
    Delicious delicious     Twitter twitter     دنباله donbaleh     Google google     Yahoo yahoo     بالاترین balatarin


چاپ کن

نظرات (۰)

نظر شما

اصل مطلب

بازگشت به صفحه نخست