• آشاغی داکی یازی، استکهلم دا، دورنا درنگی نین بیر خرداد، آذربایجانین ملی قیامینین ایل دونومو مناسیبتینه گئچیرن سمینارداکی دانیشیق دیر. ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ٣۱ ارديبهشت ۱٣٨۶ -  ۲۱ می ۲۰۰۷

بوگونکو ایرانین تازا تاریخینده، آذربایجان خالقینین و تورک میلتی نین وارلیغی بیرینجی دفعه ۱٣۲۴ ایلینده و ملی حکومتین یارانماسی ایله یئرین آچمیشدیر و بیرنجی دفعه اولاراق آذربایجان تورکو، اوز اراضی سینده، یاریمچیلیق دا اولموش اولسا، سیاسی حاکمیتن یاراتمیشدی. ملی حکومتین قیسسا زامان دا آذربایجانین اینکشافینا، سوسیال، سیاسی، ایقتصادی و مدنی عرصه لرده جدی آتلیملار آلتمیشدی. آمما بین الخلق سیاسی و حربی (نظامی) قوه لر، ایکینجی دنیا ساواشیدندان سونرا، دنیا بولوشمه لرینده، آذربایجان خالقی، ان شانس سیزخالق لاردان بیر ایدی و بو اساس دا آذربایجانین ملی حکومتی بو دنیا بولوشمه لرین قوربالییغی اولدو.

خالقیمیز قانینا بلشدی، قاچانلار قاچیب دیدرگین دوشدو، اولن لر اولدو، توتولانلار ان اوزون حبس لره معروض قالدیلار، ائله کی صفرخان، یالنیز ایراندا یوخ، بلکه دونیادا ان اوزون حبسی چکن بیر سیاسی محبوس کیمی آدلاندی. دنیانین ان اوزون سیاسی محبوسو، پهلوی سلاله سینین ان ییرتیجی، و آنتی تورک ماهیتین آیدینجا گوستردی. قالان لار آغیر باسقییا معروض قالدیلار. آغیزلارتیکیلدی، سوزلر اورکلرده قالیب، سسلرده باتیریلدی. اوزون زامان قارانلیق آذربایجانی چورقالادی.

بو همان آذربایجان دی. او آذربایجان کی، اوز ایراده سی ایله، مین ایللر بویو، هم گئچن، کهنه تاریخ ده امپراطورلوقلار و هم ده یئنی تاریخده مدرن حرکتلر، مستقیل دولت، مشروطیت اینقلابی و ملی حکومتی، یاراتمیشدی.

گئچن ایلین خرداد آیی نین محتشم میللی قیامی، آذربایجان خالقی نا تاریخی باخیمندا بیر اوزللیک وئیریر. او اوزللیک تورک آذربایجانین وارلیغین گوسترمه و او وارلیغی خالقین گئنیش یوروشو (تظاهراتی) ایله ثبوته یئتیرمه ایدی.

آیدین اولاسی آذربایجان خالقی و تورک میلتی بللی فاکت لارا گوره، گئچن هشتاد ایلده کی تاپتالانماق (سرکوب) و آسیمیلاسیون سیاستی اساسیندا، دانیلمیش بیر دوروما گلمیشدیر. چون کو، دانیلماسایدی، بیرلیکده، هر یئرده، تامام شهر و کندلرده اوجا سس ایله "هارای هارای من تورکم" دئمزدی.

خردادین قیامی، آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکاتی نی سیاسی جهتدن داها دا درینلشدیردی و آذربایجان اوز مقدراتینا حاکیم اولماسی هر آیدین آذربایجانلییا اوز مباریزه سینده، بیر جیدی موتیو وئریدیجی فاکتا چئویریلدی. آیدینلاشدی کی، آذربایجان خالقی و تورک میلتی یالنیز اوز سیاسی قوه سینه دایاناراق حاقلارین الده ائده بیلر.

آذربایجانین میللی قیامی، هم ده، خرداد آییندا بیر مهم مسئله نی، هم ایچریده، هم ده خاریجده ثبوته یئتیردی و گوستردی کی اسلام جمهورتی نین دیکتاتورلوق ماهیتی ایکی مهم اساسا دایانیر، "شعیه دینچیلیگی" و "فارس ایریق چیلیغی" (راسیزم). خردادین قیامی، آچیق جاسینا، گوستردی کی، ایران اسلام جمهوریتی، دین و فارس راسیزمی اساسیندا قورولان بیر دیکتاتورلوقدور. بونا باخاراق، فارس ادلانان اوپوزیسیونون ، ان ایده آل ایستکلرین نظره آلساق دا، اونلار یالنیز ایران دا دینجی دیکتاتورلوغا سون قوماق و اونون یئرینه لائیک بیر حاکیمیت قورماق دیر. آمما همان اوپوزیسیون او حاکمیتین شونیست - راسیستی ماهیتین دگیشمک ایسته میر. فارس اپوزوسیونو، خرداد قیامیندا حقیقتاً هویوخموشدو، گیجل میشدی، چون او قیامین ایستکلری کی اوزون، "اولوم اولسون فاشیسته اولوم اولسون شوونیسته" شعارلاری ایله ایضاح ائدیردی، فارس اوستولوک آرزوسونا سون قوماق معناسیندا ایدی. آذربایجانین آنتی راسیستی اوجا سسی "اولوم اولسون آپارتایدا" آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکتینین، اینسانی هدفلرین و دمکراتیک ایستکلرین گوستریردی.

خرداد آیینین قیامی، آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکاتین و ایران تورکلرینین ایستکلرین آذربایجان و ایران اجتماعیاتینا بیر طرفدن و دنیا اجتماعیاتینا بیر باشقا طرفدن گوستردی. آمما، بو حرکتین چوخلو قوت نکته لرینه باخمییاراق، اونون ضعیف نکته لری و پروبلم لری دریدن ایزلنیب آراشدیرماق، هر بیر آذربایجانلی آکتیوسته بیر ضرورتدیر. دئمیشلر کی "گئچمیش، گله جک یولا ایشیق ساچیر"، بو اساسدا آذربایجان تشکیلات لاری، قوروملار و فعال شخص لر خرداد آیینین حرکاتین دیقت له ایزله مه سی، آذربایجانین گله جگینه نظری و تجربی باخیمدان چوخ اهمیتلی دیر.

من نظری باخیمدان خردادین قیامیندا ایستفاده اولان شعارلاری گوزدن گئچیر میشم و او قیامدا اولان دوشنونجه ایزلرینه باخمیشام. قیام دا ایستفاده اولان شعارلار، آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکاتیندا اولان آکتیویستلرین فیکیر و دوشونجه لرین بیر آیینا کیمی عکس ائدیر. خرداد قیامینین شعار لارین گوزدن گئچیرنده عمومیت له ایکی دسته شعار، ایکی فرقلی فیکری آیدینجا گوسته رلیر. من او ایکی دسته شعاری، و ایکی دوشونجه نین دایاق نکته لری اساسیندا بیر- بیرندن آییرمیشام و او شعار لارین آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکاتیندا منعفت لرینه و خصوصاً زیانلارینا قیساجادا اولسا ایشاره ائله مک ایسته ییرم.

آمما یاخشی اولور کی، دوشونجه دایاق و متودلارینا ایشاره ائله مدن، آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکاتی نین بو گونکو دوروموندان و شرایط یندن بیر آذ ایضاح ائدیم. آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکاتینین اوزون و ۶۰ ایللیک تاریخینه باخمیاراق، تازا، جوان و جوان اولماغینا رامن، تجربه سیز بیر حرکت دیر. بو حرکت، شاه و شیخ لرین آذربایجاندا هشتاد ایللیک دهشت یاراتماسی اساسیندا، سورولن آسیمیلاسیون سیاستی، بیزیم میلتیمیزین مانقورتلاشماسیندا جدی تاثیر بوراخیب دیر. اونون کناریندا، فارسلاشما، و فارس فاشیسمینین داها قدرتلی حاکمیتی و فارسلارین اوستونلوک ایستاتوسون، تورک لرین بئینیده و اورگینده یئرلشدیرمه، گئچن هشتاد ایلده تورک میلتینین یوخویا چیخارتما سیندا جدی تاثیر وار ایدی. آذربایجانین اقتصادیاتینین دالیا ساخلاما، تورکلری فارس بولگه لره کوچورمه، و اونلاری اوز وطن لریندن دیدرگین سالما بو سیاسیتین دوامی دیر.

بو فاکتلارا دایاناراق، آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکاتینین حساس و ضعیف بیر دورومدا اولماسین، او حرکیتین قاباغیندا اولان بویوک بویوک مانع لر، بیرطرفدن رژیملرین دهشتلی سیاستلری و بیر آیری طرفدن مسموم ائدیجی فارس راسیزمینین یایلماسی ایران افکار عمومی سیندا، بو حرکتین رهبررلرینه و اونون آکتویستلرینین بوینونا داها چوخ مسئولیت قویور.

بئله بیر شرایط ده، آذربایجانین سیاسی تشکیلات لاری، اونون ضیالی و آیدینلاری، سیاست چیلیگین بیر هونردیر دئیه، آذربایجانین قورتولوشو اوچون او هونردن ان درین و اویقون فورمادا ایستفاده ائتمک اونلارین بوینونا بیر آغیر وظیفه قویور. یئری گلدیکده دئملییم کی، آذربایجان خالقینین سیاسی، مدنی، بوروکرات و تکنوکرات کادر باخیمندان، بلکه، هئچ بیر پروبلمی یوخدور. پروبلم یالنیز او کادرلاری آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکتینه جلب و جذب ائتمک دیر. تاسفله بو ایش حله یولون باشلانقیجیدندادیر. و آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکتینین ان ضعیف نکته لریندن سایلان اونون نظری باخیمدان ضعیف وتجربه لی سیاسی کادر و تشکیلات باخیمدان آزلیقدا اولماسیدیر.

آمما قئیی داخ، دئیدیمز خرداد آیینین ملی قیامینداکی شعارلار و او شعارلارین حسی و نظر متدلارینا. دئدیم کیمی خرداد آیینین شعارلاری نظری باخیمدان عمومیت له ایکی دسته یه بولونور و ایکی فرقلی فیکری گوسته ریر. من او ایکی دسته شعاری، و ایکی دوشونجه نین دایاق نکته لری اساسیندا بیر- بیرندن آییرمیشام و او شعار لارین آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکاتینا اویقون ویا زیانلی اولماسینا، قیساجادا اوز فیکیر دئمک ایستییرم.

خردادین قیامی نین شعارلاری نظری متد باخیمندان ایکی یئره بولونور:
۱- بیرنجی شعارلارین دایاق نکته لری کی عمومیله قیامدا اونا دایاناراق شعارلار وئریلیبدیرلر، عقلانیت، رئال دوشونوش و سیویل شیوه یه دایانان شعارلاردیرلار. بو شعارلاردان عبارت اولان:
"هارای هارای من تورکم"، بو شعار مثبت، اثباتی و بیرلشدیرن و آیدینلادان و وارلیغیندان، اولدوغوندان بحث آچان بیر شعاردیر. بو شعار تورک اولمایان اینسان دا منفی حس یاراتمایان بیر شعاردیر. حتی باشقا اینسانلارا، تورک مظلومیتین و اونون دانیلماسین گوسترن بیر شعاردیر...

"منیم دیلیم اولن دئییل، باشقا دیلینه دونن دئییل" (عمومیت ده وئریلیب) "گونش هله اولمه ییب، آنا دیلیم اولمیه یب" (تبریز یونیورسیته سینده وئیرلیب)، " شهیدین قانی باتماز، آذربایجان دیلین آتماز"، بو شعارلار کی گئنش فورمادا دئییلب، تورک آذربایجانلی لارین دیلین دن و هویتین ده مدافعه ائدن و گینه ده اثباتی و مثبت جهت لردن آرایا چیخیب. اوز دیلیندن مدافعه ائتمک بیزیم میلته باشقالارینین یانیندا ضدیت یاراتماز و حتی باشقلاراینین یانیندا تورک لره بیر مظلوم موقع وئرر و حمایت قازاندیرار و غیرفارس میلت لرایچینده ده خوش قارشیلانیر. فارسلار آراسیندادا ضدیت قازانماز. بو کیمی شعارلاردا رئال، مثبت، عقلانیته دایانان و سیول چرچوالاردادیرلار.

"اوز دیلینده مدرسه، اولمالی دیر هر کسه"، "اوز دیلیمیزده مدرسه مدرسه"، "تورک دیلی رسمی اولسون" بونلار هم شعار و همده حقیقتاً ان مهم ایستکلردن دیرلر. بو شعارلار جدی شکیلده اوز میلتیمیز آراسیندا و حتی آییر میلت لر آراسیندا آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکاتی نا مثبت و دیوقوسال حیس یارادار و باشقا غیر تورک اینسانی، بو حرکتدن حمایت ائدمه یه جلب ائدر. بو شعارلارین عقلانیته دایانماسی، رئال و سیول اولماسی هر کسیه آیدیندیر.

"یاشاسین آزادلیق"، "قیزیلدان اولسا قفسیم... آزادلیغا وار هوسیم"، آزالیق ایستر (آزادیخواهانه) بیر شعاردیر. هرکسی هانکی ملت دن اولورسا بو مبارزه و بو شعاردان حمایت ائدر. بیر طرفدن ده، آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکاتینین دمکراتیک جهتین گوستریر. ملی دمکراتیک مبارزه دن عبارت اولان ان مهم ایستک، آذربایجان خالقینا و تورک میلته، هر بیر میلت کیمی، آزادلیق دیر. بو ایستک هامی یا آییدن دیر و ایرانین دنیجی، راسیستی ماهیتلی استبداد علیه وئریلن مثبت بیر شعاردیر. هم رئال دیر، هم سیاسی مبارزه ده هارمونیک و مدرن و هم ده سیول و اینسان حاقلاری کنوانسویونونا ایقون بیر شعار دیر.

" اولوم اولسون فاشیسته اولوم اولسون شوونیسته"، "آذربایجان میلتی...چکمز بئله ذیلتی"، بو کیمی شعارلار، البته غیر فارس میلت لرین بیر آرایا گتیرن و تورک میلتی نین آزادلیقا وارماسی اوچون ان مهم سیاسی شعارلاردان دیر. آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکتینین اوزللیک لریندن بیری آنتی راسیست اولماسیدیر. و بو شعالاراهمیت داشییان و جدی رول اونایان شعارلاردیرلار.

"قالخ آیاغا وطنداش، تبریزده اولدو قارداش"، "اورمو اویاق دی، تبریزه دایاق دی"، بو شعارلار میلت آراسیندا یاخینلیق، هم رای لیک و بیر بیرنه دایاق اولمادانی باغیریر.

یوخاری دا گلن شعارلار و اونا بنظر ایستک لر، او جمله دن مدیا ایستگی، رادیو، تلویزیون و گوندلیک درگی و هابله شعارلارا دریندن باخاندا هم مثبت دیر، هم رئال و واقعیته دایانان شعارلار دیر و بو شعارلار سیول مبارزه ایله ایقون دور.

بو شعارلارین سویل، رئال و عقلانیته دایانماسی نین اساسی بوندن عبارتدیر کی بو شعارلار؛ میلمیمیزی بیربیرنه داها یاخینلادان، میلت لر آراسیندا ضدیت یاراتمایان، ملی حرکتین قوه سین غیر مهم و غیر رئال ایستکلرله حدر وئرمه ین و ها بله شعارلار باشقا میلت لر آراسیندا دوستلوقا و او میلت لرله حاکمیت علیه بیرلیکده مجادله آپارماغا دایانیر.

۲- آمما، خردادین ملی قیامیندا، ایکینجی شعار متدلاری، آذینلیقدا دا اولورسا، بعضاً، اویاندا- بویادنا، او شهرده – بو شهرده وئریلمیشدیر کی، قاباخکی دئدیگیمز(عقلانیت، رئال و سیول) متدولار اساسیندا یوخ، بلکه، اونون تامی ترسی و یا تام آیریجا متدلارا دایاناراق میدانا چیخمیشدیرلار. بو متدلارین اساسی نظری و تجربی باخیمدان "احساسات (حسیات)"، "ایده آلیسم" و "شدت" ه دایانان دوشونجه لردیرلر. بو شعارلاردان عبارت اولان:

"فارس، روس، ارمنی، آذربایجان دشمنی"، "هرکس کی بیطرف دیر فارس دان دا بی شرف دیر"، "فارس دیلی ایت دیلی"، "تبریز باکی آنکارا....بیز هارا فارسلار هارا"، کیمی شعارلار، بیر طرفدن آذربایجانین ایران بویوک لوگونده دهشت لی رژیمی گوروب – تانیمادان، آذربایجانین ضعیف، جوان و تجربه سیز ملی دمکراتیک حرکتیه یئنی جبهه لر آچیر و هر بیر فارس، روس و ارمنی ده آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکتی نین قارشی سیندان دوران باالفعل قوه یه چئوریلیر. بئلنچی شعارلاری، جدی توتارسان، یعنی حقیقتاً جدی اولورسا و بو فیکیرلر اوزونه سیاسی قوه توپلویورسا، معناسی بودور کی، آذربایجان خالقینین جوان و دینامیک حرکتین، بیر زاماندا نئچه دولت و یا ملت له ساواشا آپاریرسان. بو تجربه سیز فیکرین بوگون حتی آذربایجان جمهورتینین ارمنی اشغالنا معروض قالماسیندا گوروروک. طبیعی دیر که بو ساواشین سونوجو، بوگون و بلکه اوزاق گله جکده ده، آذربایجانی دشمن لره قوربان وئرمک دیر. سیاست چیلیک حقیقت ایله یالان و یا دوز ایله یالنیشلیق آراسیندا بیر سئچیم دگیل، بلکه سیاست ممکن لر دایرسیندن ایستکلره کورپو وورماق معناسیندادیر. بئلنچی شعارلار بوگون، آذربایجانین ملی حرکتین حربی دیرنیشه (جنگ داخلییه) آپاران شعارلار دیر. یعنی نه عقلانیته باغلیلیغی وار، نه رئال دیر و نه ده سیول متدا دایانان بیر یول دور. بلکه آیدینجا احساساتا دایانان، ایده آلیسم اساسیندا، شده ته باغلی بیر یولادور . و بو طبیعی دیر کی بوگون آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکتینه اینانیلماز زیان وورور.

"تبریز باکی بیر اولسون، مرکزی تبریز اولسون"، یا دا "آذربایجان بیر اولسون – مرکزی تبریز اولسون"، "تبریز باکی آنکارا....بیز هارا فارسلار هارا"، بو کیمی شعارلار تمامی ایله ایده آلیسم ه دایانان، ظاهیرده آذربایجان سئوگیسین گوسترن، اما باطین ده میلتیمزه جدی پروبلملر یارادان، قورخونج و دویغوسال عمل لر و عکس العمل لره سبب اولان و سیاسی باخیمدان آذربایجانین بوگونکو جوان، تجربه سیز و ضعیف ملی حرکتیه اینانیلماز زیانلار وورار. بئلنچی شعارلار حتی آذربایجانلی لارین آراسیندا گرگینلیک یارادیب، و اونلاری ایکی یئره بولور. بیر طرفدن ده بو کیمی شعارلار شونیست-راسیست حاکیمتین الینه جدی بهانه لر وئرر.

بو کیمی شعارلار، باشقا خارجی معظم دولت لر آراسیندادا، کی، یئنی مرزلر یاراتماغا قارشی دیرلار، بوِیوک پروبلملره یول آچیر، اونلارین حمایه سین آذربایجان خالقین دان کسیر، و ایچریده ده، آیرلیماق ایسته میین و آیرلماق لا مخالیف اولان قوه لری، هرطرفلی تورک لرین علیه نه متحد ائدیر. بو شعارلارا قارشی چیخماق اوچون بو گونکو اپوزیسیونو، کی، حاکمیت ایله مخالیف جبهه ده دیر، اونلاری حاکیمت ایله بیرلشدیرر. و بو آذربایجانین ملی دمکراتیک منافعی ایله مطلق ایقون دگیل. بو شعارلارا باخاندا، گینه ده، ایده آلیسمه، احساساتا و شدته (خشونته) دایان شعارلاردیرلار.

بو کیمی، غیر رئال شعارلا اویاندا- بویاندا، بئلنچی متدلارا اینانالاردان، بوندان آرتیق ائشیدیلیر. "گونئی گلیب عصیانا - فارسلار قاچین کرمانا"، کیمی شعارلار و حتی او تورک لر، کی، بوگون هله ملی آیدینلغا یئتیرمه ییبلر، اهانت لی فورمادا "هر تورک کی بی طرفدیر، ایتدن ده بی شرف دیر"، کیمی شعارلار، هم دشمنین ساین آرتیریر هم ده اوز میلتیمیز آراسیندا سویوخلوغا سبب اولور. بو کیمی شعارلارین بیر سیراسی، حتی بوگون، درین تجربه لردن سونرا، تاسفله، "گایپ" آدلی تشکیلاتین خرداد آینا آیید اولان بیاناتیندا گوزه دییر.

بوندان باشقا، خارج ده ده، گوستردیگیمیز سون (احساسات، ایده آلیسم و شدتلی یول) متودو اساسیندا، بعضی فیکیرلر و حرکتلر میدانا چیخر کی، اونلارا درین دن دوشونملی یک . بو متود اساسیندا کُرد مسئله سینه توخوماغا باخین. گئچن ایلده، کرد – ترک ساواشینین اوستونه اودون قالایان، گون آذ تی وی نین احساسات و عکس العمله دایانان توخونوش شیوه سی ده او جمله دن ساییلیرلار. باشقا بیر مثالی گونتای بی جوانشیردن گترمک اولو. گونتای آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکتینین رهبرلیک مسئله سی نئجه حل اولمالی دی دییه، سوآلین جوابیندا دئییر کی؛ گوزلنیر کی آذربایجانین ملی حرکتی نین رهبرلیگی ایرانین حربی قوه لرینین دن قالاخان بیر سرهنگ و یا بیر ژنرال اولسون کی بو حرکتی دیکتاتورلوق لا رهبرلیک ائدسین. بو کیمی فیکیرلری یالنیز، اوسته کی متودو ایضاح ائتمک اوچون میثال اولاراق گتیردیم و آیدین دیر کی بئلنچی دوشونجه متودلاری، دئدیگیمیز کیمی احساساتا، ایدآلیسمه و شدته دایانان فیکیرلردیر. بو متودلار سیاست عالمینده بوگون مدرن بیر متودلارکیمی تانین میرلار. آمما تاسفله هله بو کیمی فیکیرلر، آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکاتیندا حیاتینا دوام ائدیرلر.

باشقا بیر مهم مسئله
بیر مهم و باشقا مسئله یه ده ایشاره ایئدیب سوزومو سونا چاتدیریم. آذربایجان خالقی و ایران تورکلری آراسیندا بیر باشقا بولوم وار. و اودا ملی مسئله ایله تانیش اولمایان و یا بو مسئله ایله اوراشمایان میلیونلار جا آذربایجان اینسان دیر. منجه آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکتی نین سیاسی تشکیلات لاری و حتی شخص لر اوز استراتژی قوروملاریندا و تاکتیک گوتورومونده، دئدیگیم او بویوک بولومه دیقت گوسترملی دیرلر. او بولومه دیقت اولماسا، فارس شونیستلر دولتی، ایران دا، او بولومو اوز منافعی جهتیدن ایستفاده ائده جکلر. بو نا گوره، گوستردیگیم ایکینجی متود، یعنی احساساتا، ایدآلیسمه و شدته دایانان متود، ایضاح ائتدیگیم او بویوک بولومو، ایسته مدن، فارس شونیسمینه قوجاغینا سالیر.

نتیجه بو کی؛ آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکاتیندا اکسترم دوشنوجه لرینین یاریشماسنا (مسابقه سینه) سون قویماق لازیمدیر و ان رئال، ال وئریشلی، و آذربایجان توپلومو بیر مدنی و شهری توپلوم اولاراق، سیویل یولا دایانماغی اوزوموزه بیر بورج کیمی گوتورملییک. آذربایجانین بوگون حربی شیوه لره احتیاجی یوخدور. تورک میلتی نین چوخونلوغو و او میلتین اوز سیویل قوه سینه دایانماسی، ایراندا یاشایان میلت لری آراسیندا ان قوه لی و ان سیول دوروملی بیر ملت کیمی، ایستک لرین و ان رادیکال ایستکلرین، الده ائده بیلر.

بونا گوره منجه آذربایجان حرکاتی اولدوغونا قدرعقلانیته اویقون، معناجا رئال و مثبت اولدوغونا گوره سیویل بیر یول سئچملی دیر. و عشق اولسون کی بو یول عمومیتله سئچیلمیشدیر.

یاشاسین خردادین بیری، آذربایجانین ملی قیامی گونو
۲۰۰۷-۰۵-۱٨