• همه انقلابیان اسلامی پیشین که اکنون در صف آتش به مبارزه پیوسته اند و در خدمت این ملت کمر بسته اند زنان و مردانی شایسته احترام اند و امیدوارم تا پایان بر آرمان های جنبش سبز بایستند. همه زندگی من نفی باورهای سیاسی پیشین آنان بوده است... ملی مذهبی نیستم و نمی خواهم جمهوری اسلامی را نگهدارم. ولی اینکه آنان با من مخالف باشند ارتباطی به اصولی که در جنبش سبز برای همه ما یکی است ندارد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۲۵ آذر ۱٣٨٨ -  ۱۶ دسامبر ۲۰۰۹

 
به جنبش سبز از نظرگاه های گوناگون نگریسته اند و جای آن هم هست. من امروز می خواهم این جنبش را که از هر نظر یکی از مهم ترین تکان های اجتماعی و سیاسی دوران ماست در یک چشم انداز تاریخی بگذارم، یعنی وظیفه ای که هر نسل (به معنی همه گروه های سنی) در رساندن جامعه خود به بالاترین سطح انسانیت روزگارش دارد. ما امروز پس از انقلاب اسلامی سه دهه پیش در گرماگرم یک چرخشگاه دیگریم و این هر دو می توانند آن تکان قطعی لازم را برای امروزین کردن ملت ما بدهند؛ می توانند ما را از پارگینی که بیشتر تاریخ ایران را در دو هزاره گذشته فرو گرفته است بدر آورند.
ایران پس از دو سه سده خفقان سیاسی و مذهبی شاهنشاهی ساسانی دست در دست موبدان، در سده های پنجم و ششم داشت خود را برای یک شکفتگی فرهنگی و سیاسی آماده می کرد ولی به ناگاه با هجوم بنیان کن بیابانگردان روبرو شد و دیگر تا سده بیستم جز آن "سه سده زرین تاریخ ایران" (۱۰ تا ۱٣) نتوانست کمر راست کند. بدنبال آن هجوم از باختر امواج پیاپی بیابانگردان از خاور آمدند. آن بیابانگردان نه تنها بیشتر آنچه را که پیش از آن ساخته بودیم به تاراج و ویرانی سپردند هر چه را هم از خشونت و واپسماندگی زندگانی چادرنشینی داشتند در جامعه ما که خود بهره کافی از هر دو داشت خالی کردند. از صد سالی پیش کوشش های چهار نسل ایرانیان می رفت که ما را در مسیر درست تری بیندازد ولی رسوبات آن دو هزار ساله دیرپای تر بود و بهمن انقلاب اسلامی بر کشور ما افتاد.
انقلاب با جهان بینی خود، با حکومتی که از آن برآمد و با پیامد های ناگزیرش حتی برای بهترین و پرشورترین سینه چاکان انقلاب ــ از کشتار خاوران تا دادگاه تلویزیونی ــ یک رقص هفت پرده striptease کامل ملی بود. ایرانیان از همه رنگ و گرایش، خود را در آئینه تمام نمای انقلاب دیدند و هر روز بیشتر، از آنچه شده بودند بهم برآمدند. تلخی شکست، چنان بود که به نومیدی و شکست پذیری دامن زد ولی در همان حال گشتاور   impetouos (تکان تند و پرزور) یک جنبش بزرگ ملی گردید. ما به پائین ترین هاویه ای که چنین ملت بزرگی می توانست افتاده بودیم. دیگر پائین تر از آن نمی شد رفت و حرکت به سوی بالا آغاز شد.
امروز در گرماگرم دومین چرخشگاه تاریخی این سه دهه هستیم با جنبش سبز که می تواند از بزرگ ترین تحولات زندگی ملی ما در طول دو هزاره باشد. جامعه ما درس های آن دو هزار ساله‌ی بیشتر پلیدی و شکست را گرفته است و اگر نگرفته است وظیفه همه ماست که بگیریم. ما به یک معنی دوران پالایش ملی را می گذرانیم ــ پالایش فرهنگ و سیاست، پالایش روان های یکایک ما ــ و می توانیم به جنبش چنان نیروی اخلاقی و سیاسی ببخشیم که ما را به عنوان افراد و به عنوان ملت از آن هاویه بالا بکشد؛ از آن بیماری همه سویه که انقلاب اسلامی دمل سرباز کرده آن شد درمان کند. زیرا بی هیچ پرده پوشی می باید بپذیریم که یکی از بیمارترین جامعه های جهان بوده ایم.
جنبش سبز به هر بهانه آغاز شد طغیان بهترین لایه های اجتماعی ایران بر وضع موجود ما بود. این وضع موجود را هر کس چنانکه خواسته تعریف کرده است، از دور افتادن از راه خمینی تا رفتن تا پایان بر راه او. اما این بس نیست. وضع موجود ما به سی سال و صد سال، و به دو هزار سال کشیده است. وضع موجود ما رخت بربستن خرد و عنصر اخلاقی از سیاست و اجتماع است؛ خشونت و دین اندیشی است، آن تفکر مذهبی که (چه بی دین و دیندار) همه حق را به خود می دهد و در ایمان و یقین کور و کورکننده اش می تواند از مرزهای حماقت و جنایت به آسانی بگذرد؛ فرو رفتن در خرافات است، مذهبی یا سیاسی، که چشم ها و ذهن ها را بر هر واقعیتی می بندند؛ روحیه استبدادی و آن سوی دیگر‌ش، بندگی است که به ویژه در روزگار ما سرامدان را هیولاها و توده ها را زباله های انسانی کرد.
یک فرصت بی مانند به ما روی آورده است. توده بزرگی، به یک معنی آن توده تعیین کننده critical mass که می تواند وضع موجود را بشکند و دگرگون کند، برای بیرون آمدن از آن هاویه در جامعه پدید آمده است. ممکن است هنوز همه دست در کاران‌ش ندانند که با آن چه بکنند و اصلا دارای چنان قدرتی هستند؛ ممکن است هنوز بیشمارانی در جنبش در ژرفای روان خود هنوز از آن هاویه بیرون نیامده باشند. ولی فرصت برای همه پیدا شده است. جنبش سبز پوشیده در رنج در هر گام، درست همان مرحله میانی، پالایشسرای purgatory "کمدی الهی،" است که ما برای درمان یکی از بیمارترین جامعه ها که یکی از ملت های بزرگ جهان نیز هست، لازم داریم (ملت ما به آسانی در تعریف نمی گنجد.)
مسائل و هدف های روزانه و کوتاه مدت جنبش سبز هر چه باشد ــ با همه اهمیت آنها ــ نمی باید بلندترین نگاه را از ما بگیرد. هر جنبشی یک دید vision می خواهد. دید، که با نگاه و نگرش تفاوت دارد، از امر روزانه، از آدم ها و موقعیت ها بالاتر است. جلو بسیاری کژروی ها را می گیرد. آن را نمی باید به عنوان ایدئالیسم خوار شمرد. در خود ایدئالیسم هیچ چیز بدی نیست. ایدئالیسم انسان را از آنچه هست والاتر و پست تر می گرداند؛ بسته به اینکه مثلا جامعه شهروندی باشد یا بی طبقه توحیدی. می باید بیشترین و بهترین را برای این کشور خواست. ما ظرفیت فرهنگی و تاریخی آن را داریم و ظرفیت انسانی اش را یافته ایم که به بالاترین سطح انسانیت امروز برسیم که مسلما نه در کوه های هندوکش است نه بیابان های خاورمیانه نه فیضیه قم. نبردی که در گرفته است برای رسیدن به قله های بلند است، هر چند از ژرفاهای این ویرانه به بالا می جوشد.

                                                          * * *                        
من دو نمونه از این ژرفاها را در اینجا می آورم. رویدادهائی بی اهمیت و در سطح بسیار کوچک که با اینهمه نشانه های بیماری بزرگ تری است که به درجات گوناگون ما همه از آن رنج می بریم. طرفه آنکه هر دو این رویداد ها به کسی بر می گردد که من از همان دوره آدمکشی های زنجیره ای ریاست جمهوری رفسنجانی ستاینده مبارزات و رویکرد دوری از انتقامجوئی اش بوده ام. در اعتصاب غذائی که به ابتکار آقای اکبر گنجی در برابر سازمان ملل متحد در نیویورک بر پا شد آنها که می خواستند با پرچم شیر و خورشید در همان اعتصاب غذا و به همان منظور شرکت جویند اجازه نیافتند، و به آنها اخطار شد که ساحت خودی ها را نیالایند. اعتصاب غذا کوچک ماند و مزه تلخی در دهان جنبش سبز گذاشت که در خود ایران از این مراحل دور شده است و می تواند میان امر ملی و شخصی و گروهی تفاوت بگذارد. همان آقای گنجی هفته پیش در استکهلم سخنرانی داشت و گروه کوچکی از کمونیست ها و سلطنت طلبان با هیاهو و سخنان ناشایست گردهمائی را موقتا بر هم زدند.
این درست است که در نیویورک برخلاف استکهلم آزادی گفتار زیر حمله نبود ولی هر دو رویداد تاسف آور از کاستی های فرهنگ سیاسی ما بر می خاست؛ دو روی یک سکه، یکی بسیار زشت تر و هر کدام دنباله دیگری (پرچم شیر و خورشید در استکهلم نیز هوا شد.) ما داریم آزادیخواه می شویم ــ از بابت همه گروه ها مطمئن نیستم ــ و نمی دانیم که آزادیخواهی برخلاف دمکراسی خواهی اختراعی نوآموختگان، قطره چکان ندارد. انسان نمی تواند تقریبا آزادیخواه باشد. آزادیخواهی و جامعه شهروندی نخست از برابر شمردن حقوقی همه افراد بشر با همه اختلافاتی که دارند برمی آید و تا همکاری در امر همگانی می رسد. (جامعه شهروندی، جامعه اتباع یک کشور نیست که از یک نواندیش دینی به تندی تحول یابنده و رو به تکامل شنیدم).
امروز در این گردهمائی می خواهم از این موقعیت بهره ای بگیرم و آن جامعه شهروندی را که آرمان جنبش سبز است تا آنجا که به من مربوط می شود پیش تر ببرم. من گذشته هیچ کسی را، حتی گذشته تا ۱۶ آذر او را که می باید نام بسیج و نیروی انتظامی و "قانون" را لکه دار کند، سزاوار کیفر نمی دانم (دادرسی و محکومیت مجرمان امر دیگری است ولی برای ریشه کن کردن خشونتی که دیگر آن را مانند هوا تنفس می کنیم یک بار برای همیشه می باید از کیفر دادن گناهکاران چشم پوشید.) هر گرایش فاشیستی را به هر نام و برای هر آرمانی باشد، تازه ترین جلوه اش در استکهلم، سزاوار نکوهش و نیازمند اصلاح و آموزش می دانم.
به نظر من هر کس را که به این جنبش بپیوندد اگر چه تا نیمه راه می باید استقبال کرد. خانم عبادی، آقایان گنجی و مخملباف و مانند های فراوان شان در بیرون، خانم رهنورد و آقایان حجاریان و ابطحی و موسوی و کروبی و خاتمی و باقی و سحرخیز و صد ها و هزاران دیگر، رهبران و اندیشه مندان مذهبی در درون و بیرون ایران، همه انقلابیان اسلامی پیشین که اکنون در صف آتش به مبارزه پیوسته اند و در خدمت این ملت کمر بسته اند زنان و مردانی شایسته احترام اند و امیدوارم تا پایان بر آرمان های جنبش سبز بایستند. همه زندگی من نفی باورهای سیاسی پیشین آنان بوده است، با بسیاری از آنان در مسئله اتمی و تحریم جمهوری اسلامی موافقت ندارم و مواضع آنان را گریز از برابر مشکل می دانم؛ ملی مذهبی نیستم و نمی خواهم جمهوری اسلامی را نگهدارم. ولی اینکه آنان با من مخالف باشند ارتباطی به اصولی که در جنبش سبز برای همه ما یکی است ندارد. اساسا آنچه موافق و مخالف می اندیشند نمی باید کمترین مداخله ای در موضع گیری های اصولی هیچ یک از ما داشته باشد. کسانی هم که به گذشته این شخصیت ها می تازند یک صدم تاثیر آنان را در پیشبرد امر ملی نداشته اند.
ممکن است بگویند که بردن نام مبارزان در ایران در چنین مجمعی وضع آنان را دشوارتر می کند. اما کار جنبش سبز و کوشندگان‌ش از این ها گذشته است. دیگر نمی باید از این ترسید که دو سر بیرونی و درونی جنبش به هم بپیوندند. نه آنها مسئول مایند و نه ما مسئول آنها. راهی است گشوده شده و هر کس می تواند گام در آن بگذارد. باز بر می گردم به آن فرصت تاریخی، به آن چرخشگاه و پالایش ملی؛ آن دید و ایدئال که ما را از این ژرفنا به آن قله ها خواهد رساند.
سخن گفتن در نهاد آلمان-امریکا و نیوشندگان audience ایرانی، آلمانی مرا به یاد همانندی های تاریخ ایران و آلمان و نیز روسیه می اندازد. ما ملت های تراژیکی هستیم و تاریخ تراژیکی داریم. آلمان به رستگاری رسیده است، روسیه در کشش و کوشش است و ما در آغاز کاریم.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
* گسترش یافته سخنرانی در نهاد آلمان - امریکا، هایدلبرگ، دسامبر ۲۰۰۹
ــ ارسال: تلاش