• بوریس ویان این شعررا در روز ۱۵ فوریه سال ۱۹۵۴ (۱۹۳۳) بر روی میزی در یکی از کافه های شهر پاریس و در اوج ناکامی می نویسد. و سپس انرا به خواننده های بسیاری میدهد که فقط بلاخره یک نفر قبول میکند انرا بخواند، کسی که رفیق و همراه شاعر است در حزب کمونیست: مولوجی. ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۲٣ فروردين ۱٣۹۵ -  ۱۱ آوريل ۲۰۱۶

 déserteur
گریزان
Boris Vian
(192-1959)


نویسنده، شاعر، نقاش و نیز ترانه سرا، آهنگساز، نقاد موسیقی ، نوازنده ترومپت در کنار خبرگی های دیگر علی رغم عمر کوتاهش، بوریس ویان این شعررا در روز 15 فوریه سال 1954 (1933) بر روی میزی در یکی از کافه های شهر پاریس و در اوج ناکامی می نویسد. و سپس انرا به خواننده های بسیاری میدهد که فقط بلاخره یک نفر قبول میکند انرا بخواند، کسی که رفیق و همراه شاعر است در حزب کمونیست، مولوجی.
هر چند این شعر قطعه ای است که با کلامی روان و ضربی بسیار ساده اجرا میشود، اما به دلیل جو سیاسی حاکم در انزمان، اثری جسورانه به حساب می امد و به شعر عصیان معروف گشته است . در واقع جنگ ده ساله ویتنام با تمام مصیبت ها و تلفات انسانی اش، که نتیجه ان شکست فرانسه است و استقلال ویتنام نزدیک به اتمام بوده و جنگ الجزایر 1962ـ1954، اخرین مستعمره ای که فرانسه می رود که از دست بدهد، در شرف وقوع است. همان جنگی که متفکرین مدافع ازادی و استقلال ملی را در جهان و بویژه در منطقه خاور میانه در مسیر بیداری و مطالبه حقوق انها در کنار هم قرار میدهد، و در ادامه به جنبش کشورهای غیر متعهد در دهه 70 میلادی (دهه 1350) منتهی می گردد، که ناگفته نماند انقلاب سال 1357 با مطالبات استقلال و ازادی خواهی در امتداد ان قرار میگیرد.


در ان دوران و به دلیل واضح نیاز به بسیج وسیع مردم به جبهه، این شعر که شاعر فقط یک بار انرا در جو اختناق آن زمان خواند، داغ ضد وطن پرستی خورد و هرگز تا سال استقلال الجزایر 1962 از رادیو پخش نشد. و به نوعی سرنوشت تلخ این شعر در دوران حیات بوریس ویان، حکایت تکرار تجارب ناکامی ها و انزوای شاعر گشت ، هر چند شهرت وی به این شعر گره خورد و امروز هنوز جایگزین بهتری نزد صلح طلبان نیافته است که انرا به عنوان سرود خود بر گزیده اند.
در حاشیه و جهت اطلاع، لازم به یاد اوری است که متن اصلی شعر بوریس ویان کمی با شعری که توسط مولوجی خوانده شد متفاوت است. در واقع مولوجی همزمان با قبول شعر، پیشنهاد تصحیح دو خط پایانی انرا میدهد که شاعر قبول میکند. و به این ترتیب جمله اخر شعر،" اقای رئیس جمهور اگر در پی من امدید به اوامرتان بگوئید که مسلح هستم و میتوانم شلیک کنم" هرگز خوانده نشد و به متن فعلی تغییر یافت : "در پی من اگر آمدید ، خبردار کنیداوامرتان را که سلاحی نیــــــست مرا و میتوانند بکِشند ماشه را". این تغییر کوچک در انتهای شعر به نظرکه حکایتی است از پریشان حالی و درماندگی مردم ان دوران، از تغییر بزرگی در مسیرزندگی انارشیستی چون بوریس ویان نیز خبر می دهد. مطالبه صلح، مطالبه زندگی است، که هرچند گزینشی ابتدائی باشد، اما یک حق انسانی است که با هیچ بهانه و معیاری نمیتوان از کسی گرفت.
برای علاقه مندان به این شعر و شاعرش، نسخه ای از آن با صدای او را میتوانند در ادرس زیر بیابند

www.poetica.fr
www.youtube.com



Le Déserteur
گریزان (از خدمت نظام )
مترجم، فریبا عادل خواه

نامه می نویسم
اقای رئیس جمهور
برای شما
مجالی باشد
شاید
بخوا نید انرا

حکم احضارم را
گرفتم
همین حالا
بهر رفتن به جبهه
برای چهارشنبه شب است اما
اقای رئیس جمهور
نمی روم آنجا
نیامدم من
به این دنیا
از پی کشتن بیچاره انسانها
و بگویم باید
نه برای خشمناک کردن شما
که جزم کرده ام عزم خود را
می روم سر گزارم
به کوه و صحرا
از روزی که باز کردم چشم به این دنیا
دیدم مردن پدرم را
رفتن برادرانم
به جبهه
و اشکهای فرزندانم را
آنهمه زجر کشید مادرم
که در قعرخاک است امروز و می خندد به جنگ
و می خندد به مور و مار زیر سنگ
در محبس که بودم
ربودند از من همسرم را
ربودند روح و روانم
و گذشته نازنینم را
فردا صبح زود
می بندم در را
می بندم به روی زوال این همه سالها
و می روم به روی جاده ها
گدائی میکنم زندگی را
و می گویم به همه
در شاهراهای فرانسه
از برتانی تا پروانس
که سر پیچی کنید
از اطاعت
عصیان کنید
"نه" بگوئید به جنگ
سر باز زنید از رفتن
خونی اگر باید داد
اقای رئیس جمهور
بدهید خون خود را
که قهار موعظه گرید شما
در پی من اگر آمدید
خبردار کنید
اوامرتان را
که سلاحی نیــــــست
مرا
و میتوانند
بکِشند
ماشه را