عنوان : پرسش از نویسده ارجمند
آیا در کشورهائی که در حال حاضر امکان انقلاب سوسیالیستی نزدیک به صفر است زنان باید خاموش بمانند و مبارزه را تعطیل کنند تا کارگران و جنبش کارگری به دادشان برسد؟
مثلا عربستان و همان جیبوتی که آقای قراگوزلو مثل زده است. من یک زن کرد هستم که علاوه بر ستم جنسی در خانواده ای عشیره ای و قوم پرست ، شاهد بیشترین تبعیض در دانشگاه و اکنون محل کارم بوده و هستم. در ایران که مذهب رسمی شیعه است حتی به امثال من که به هیچ مذهبی اعتقاد نداشتیم و نداریم به چشم یک سنی ملعون می نگریستند که مال و ناموس و حرمتش رایگان است.آیا جناب قراگوزلو که تا این حد روان و زیبا می نویسد به این ستم های قومی و جنسی توجه دارند؟ آیا می دانند که نیمی از جمعیت زنان ایران با همین مشکل من مواجه هستند؟
من الان در سوئد کار و زندگی می کنم و تفاوت میان سنندج و تهران و مالمو را خوب درک می کنم. ما را به حساب شیفتگالن غرب نگذارید ما هنوز به تپه آبیدر خودمان عشق میورزیم اما بدانید که تا حل ستم قومی و جنسی در ایران راه زیادی در پیش است حالا سوسیالیسم و آزادی زنان پیشکش.
٣۵۹۰۲ - تاریخ انتشار : ۱۴ اسفند ۱٣٨۹       

عنوان : مبارزات مرحله کنونی تا آینده ی دور دموکراتیک ست
به عنوان یک مارکسیست امروزی ،چند تذکر کوچک در ارتباط با این مفاله و کامنت گذاران دارم:
۱ - جنبش روشنفکری درایران - سرمایه داری فرعی یا اصلی- مستمر ترین مبارزات را برای آزادی ،استقلال ،پیشرفت و عدالت اجتماعی سازمان داده و جانهای عزیزی در این را شهید شدند و این تا ابدیت ادامه خواهد یافت . هیچوقت برای اهداف کوتاه مدت نبوده و نیست و فقط برای رسیدن به سوسیالیسم هم نیست ! حتی اگر مبارزات و روشنگری ها با فرجام پیروز مند به سوسیالیزم فرا روید نیز تعطیل نخواهد شد .
جنبش روشنفکری در تمام تاریخ معاصر و جنبش دانشجوئی ایران از بعداز جنگ دوم جهانی مستمر ترین نیروی ضد دیکتاتوری و اسفعمار بوده ست و بر آمده از تمام نحله های فکری بوده ست. تمام سرکوب ها و جنایت ها نتوانسته استمرار آنرا قطع نماید .تاکید و مطلق کردن آن به چپ بسیار سکتاریستی و بی خبری از تاریخ مبارزات مردم ایران ست. تا آینده های نا روشنی مبارزات ما خصلت دموکراتیک خواهد داشت و بستگی به میزان شرکت اقشار مختلف اجتماعی در کار و زندگی می باشد. ما چپ ها باید بیش از پیش مایه بگذاریم.

هدف رسیدن به آزادی انسان ست و رفع تمام تبعیض ها. مسیری بس طولانی ست که امروز بسیار دشوار تر از پیش شده ست. تمام تلاشی که برای سازمان یابی صورت میگیرد، آجرهای بنای دموکراسی واقعی مردم در آینده ی بدون طبقه ست.

۲- جنبش زنان نیز همینطور منتهی بهر دلیل جوانتر ست و بعداز انقلاب ضرورت جنبش مستقل برجسته شده ست. تا تبعیض های جنسی و طبقاتی وجود دارد حق مسلم زنان ست که هر طور صلاح میدانند پیکار کنند. وقتی تشکل های صنفی و سیاسی اقشار مختلف مردم امکان تشکل و فعالیت صنفی وسیاسی ندارند و زنان و مردان کارگر، معلم ، پزشک، پرستار ، مهندس ، متخصص ، راننده و تمام حقوق بگیران از تحصیل حوق مدنی و شهروندی محرومند. زنان در زمینه ی خواسته های مشترک خود در برابر قوانین قرون وسطائی حکومت بپا خاسته اند که کاملا درست ست و باید از جانب جنبش روشنفکری و دانشجوئی بعنوان ستون فقزات مبارزات کنونی مورد پشتیبانی بیشتر قرارگیرند تا حکومت را وادار به تجدید نظر در بینش قرون وسطائی خود نسبت به زنان بنمایند. تعجب انگیز ست که آقای قرا گوزلو موضوع را برعکس مطرح می کند.جنبش زنان حتی در جامعه ی سوسیالیستی نیز ادامه پیدا خواهد کرد! فرهنگ مرد سالارانه ی چند هزار ساله و سرمایه داری با فرهنگ عتیقه ی آن بسادگی از جوامع بشری پاک نخواهد شد. سازمان یابی زنان و اشکال مبارزاتی متناسب با سطح تکاملی کشورها نسبت مستقیم دارد حتی در پیشرقته سرمایه داری ها نیز محدودیت ها و تبعیض ها مشهودست. هنوز در سوئد مسئله ی خشونت و تجاوز یکی از معضل های اجتماهی ست و شوهران زنهای خود را کتک میزنند تکلیف بقیه جوامع روشن ست (قابل توجه خانم فخری میرلوحی ) ندیدن تنوع اشکال مبارزاتی در جوامع متفاوت حداقل مشکل بینشی می باشد ولی نفی آنها و پافشاری بر « تنها ره رهائی جنبش کارگری ست » دیگر از سکه افتاده ست.

۳-جنبش کارگری نیز بدلیل پتانسیل مبارزاتی آن بیشترین صدمات را از دو رژیم دیده ست . موضوع وحشت حکومت ها از کارگران مانند قضیه ی « جن و بسم الله » می باشد حتی از برگزاری اول مه هم جلوگیری میشود. بر خلاف نظر آقای قراگوزلو حمایت مجدانه ی جنبش روشنفکری ، دانشجوئی و زنان از مبارزات واقعا موجود کارگران می توان حکومت را وادار به عقب نشینی یا بقول معروف تیغش را کند . آری وقتی در آینده ای که چندان دور نیست کارگران توانستند سازمانها صنفی خود را بنا کنند تردیدی نخواهد بود که ارگران در جایگاه واقعی خود در جنبش آزادیخواهی و عدالت جوئی قرار خواهند گرفت.

۵- جنبش های ستم ملی و قومی نیز بال دیگری از گردانهای مبارزاتی مردم ایران علیه ستم و تبعییض های گوناگون می باشد .واقعا طنز تاریخ ست که حکومت دینی ایران در تبعیض دینی روی تمام ستمگران تاریه را «سفید» کرده ست آقای قراگوزلو حتما می داند که نمیشود حل تمام این مشکلات را به انقلاب سوسیالیستی منوط کرد.

۵- سایر مبارزات حق طلبانه و آزادیخواهانه از جمله دگرباشان ، حفظ محیط زیست ، حمایت از کودکان ،جنبش صلح .و... ...و ....و

مجموعه ی این مبارزات در سخترین شرائط ممکن صورت گرفته و میگیرد.

مبارزات مرحله کنونی تا آینده ی دور دموکراتیک ست و بنا نبوده و نیست که از یک ویرانه ی سرمایه داری با اقشار مردم سرکوب شده پر از فساد و تباهی و هرج و مرج و قحطی و گرانی و فحشا و هزاران بدآموزی نکبت بار « معجزه » کرد و با رهبری کمونیست ها وطبقه ی کارگر، قدم به «بهشت» سوسیالیزم گزارد. این ها مانند قول و قرارها ی خمینی و خامنه ای برای آمدن «امام زمان» می باشد که در اوائل انقلاب صادق طباطیائی مکلا در کارخانه ها روضه میخواند و می گفت که در آینده وقتی تمام مسائل را حل کردیم پول و بانک از بین خواهد رفت و وفور نعمت سر به فلک خواهد زد و مردم در هنگام معامله و دادو ستد فقط با یک صلوات قرار داد بیع را جاری خواهند خواهند کرد! حتما مثل صیغه ی عقد موقت !

نه !
مارکس سوسیالیزم را مرحله ی تکامل یافته تر از سرمایه داری پیشرفته می شناخت و باید در مناسبات سوسیالیستی همه چیز از نظر کیفی و انسانی و الاتر از متناظر آن در مناسبات سرمایه داری باشد.


هرچه امروز در مبارزات واقعا موجود وسواس بخرج داده شود و با طرد مرتجعین و حذف قوانین ضد بشری امکانات بهتری برای کار وزندگی مردم فراهم کنینم
زمیته های علمی و فنی و جامعه شناسانه ی عالیتری برای گذار به مرحله ی عالی تر فراهم خواهیم کرد . یکی از دلایل شکست «سوسیالیزم واقعا موجود » کم بها دادن به این امر می باشد.

اگر کوبا با این وضع که هروز پلاسیده تر میشود به سیاست های خود ادامه دهد و این امکان را به سرمایه داری جهانی بدهد که تصویر رنج و بدبختی مردم کوبا را به جهانیان نشان دهند تا موجب «عبرت» شود. آرمان سوسیالیزم ضربه ی دیگری خواهد خورد. باید دید چرا در کوبا نمیشود فرهنگ سنتی را تغییر داد. چرا نمیشود در زمینه های تولید به موفقیت های نسبی رسید چرا نباید سوسیالیزم چه گوارا و فیدل کاسترو از سرمایه داری لجن باتیستا پر رونق تر باشد مشکل در کجاست . فقط نبود پول و منابع یا محاصره اقتصادی ؟

از تجربیات چپ جهانی بیاموزیم و تعلیمات مارکسیسم طوطی واری بکار نبریم ذره ذره مبارزات مردم ایران در هر سنگری برای پیش سازی جامعه ی انسانی آینده لازم ست و برای همگرائی نیروها تلاش کنیم. اگر جنبش سبز هم به موفقیت هائی برسد برای جنبش ها روشنفکری -دانشجوئی ، زنان ، کارگران و ملی و قومی بسیار ارجمند خواهد بود.

در یک کلام امروز تمام این مبارزات به یکدیگر نیرو خواهند داد و حکومت را تحت فشار قرار خواهند داد.

ممکن ست گفته شود خب ! بعدش یک دیکتاتور دیگر میاد ! در این باره صحبت کنیم
٣۵۹۰۱ - تاریخ انتشار : ۱۴ اسفند ۱٣٨۹       

عنوان : به شهلا فرید: کدام آمرانه؟
کل ماجرا این است که محمد قراگوزلو یک نظر را مطرح کرده است و ضمن احترام گذاشتن به حتی مطالبات حداقلی زنان آن ها را فراطبقاتی خوانده و نتیجه آن را برای جامعه زنان ایرانی هیچ دانسته است.شما خانم شهلا فرید گرامی به سوالان من جواب دهید:
یک.از دوم خرداد ۱۳۷۶ که محمد خاتمی عروج فرموده و همه چیز به کام لیبرالیسم و اصلاح طلبان شده و جنبش کمپینی اوج گرفته تا امروز کدام دستاورد را برای کل زنان ایرانی داشته است؟
دو . خانم فاطمه حقیقت جو که اسطوره شما بود در به اصطلاح آزادترین کشور دنیا ( آمریکا ) مانند زنان طالبان خود را می پوشاند و دوستان اصلاح طلب هم که کشف حجاب کرده اندمانند خانم فریبا داوودی مهاجر نه به خاطر باور به آزادی پوشش بلکهاز سر ناگزیری بوده است.
سه. از حقوق مورد نظر شما مانند حق طلاق و حضانت و ارث برابر کدام یک تحقق یافته است و شما از کدام دستاورد سن می گوئید؟
چهار. شاید اشاره شما به ورود خانم دکتر وحید دستجردی به دولت دهم باشد. من البته این خانم دکتر را با وجود همه ضعف هایش نسبت به سایر وزرای دولت با لیلقت تر می دانم و شهامت هر از جند گاهی او را دوست دارم . او بود که از وجود ایدز به سبب پراکندگی روسپیان سخن گفت اما این که نشد دستآورد خانم جان....
به نظر من دستاوردی که نتیجه لابی در بالا باشد به هیچ کجا ختم نخواهد شد.ساخت یکی دو فیلم از خانم ها میلانی و درخشنده و بنی اعتمادو...تعدادی بازیگر متوسط مانند نیکی کریمی را پولدار کرد و جیب آقای کوثری را پرکرد.
من ممکن است با بخشی از نظرات نویسنده موافق نباشم اما نه تنها لحن مقاله را آمرانه ندیدم بلکه بسیار متین و دلسوزانه یافتم . بر خلاف همیشه که محمد قراگوزلو منتقدی تند است در اینجا خیلی ملایم صحبت می کند. شما توقع نداشته باشید که ایشان از خانم عبادی دفاع کنند....
در پایان من به نوبت خود منتظر خواندن بخش دوم مقاله هستم
آقای قراگوزلو
با تشکر آیا ادامه دارد یا بازهم می خواهید قهر کنید؟
٣۵۹۰۰ - تاریخ انتشار : ۱۴ اسفند ۱٣٨۹       

عنوان : به جای لحن آمرانه و طلبکارانه شما باید ثابت کنید که چرا اصلا درک سما از جنبش زنان درست است
آقای قراگوزلو بر مفهموم مارکسیستی از جنبش زنان تاکید می کنند و با لحن طلبکارانه از جنبش زنان صحبت می کنند گویا درک ایشان از جنبش زنان مفهمومی مطلق است و متعجب است که چرا دیگران آن را نمی فهمند. آقای قراگوزلو به جای این لحن آمرانه ابتدا شما باید ثابت کنید که چرا این درک شما درست است و جنبش زنان باید از آن پیروی کند. شما اگر کمی در سیر تحولی جنبش زنان تامل کنید می بینید که درک شما از اقلیت ناچیزی در جنبش زنان برخوردار است و جریانات دیگر در جنبش زنان از استدلال های قوی برخوردار هستند که چرا نباید جنبش زنان زایده تفکر سوسیالیستی باشد. برخلاف کم لطفی شما جنبش زنان در ایران با و جود جریانات متعدد درون آن و در مجموع خود جنبشی بسیار تاثیر گذار بر جامعه ایران بود و هست. مطالبات بزعم شما بی ارزش جنبش زنان مطالبات بخش گسترده ای از جامعه ایران است. شما هنوز با تحقیر این مطالبات از زنان می خواهید که نیروی خود را صرف مبارزه برای یک جامعه آرمانی کنند که انشااله! در ان همه چیز تحقق پیدا خواهد کرد. خوشبختانه این نظر در جنبش زنان برد زیادی ندارد
٣۵٨٨٣ - تاریخ انتشار : ۱۴ اسفند ۱٣٨۹       

عنوان : کارگران منجی؟؟
جناب قراگوزلو
سلام
این سوال مختصر را از خدمتتان می پرسم و چند سوال مکمل را به طور خصوصی برایتان میل می کنم. منتظرم که به هر شکل که مناسب می دانید جواب دهید. گرچه می دانم شما هرگز به هر دلیل کامنت خوانندگانتان را وقعی نمی گذارید اما خب نتوانستم در برابر بی مهری شما سکوت کنم.
ممکن است به ما بفرمایین این کارگران شما کی برای نجات ما ستم دیدگان نزول اجلال خواهند فرمود؟
و کی و چگونه ما بدبخت بیچاره ها را از شر جامعه مردسالار خودکامه محور رها خواهند کرد؟
جهت استحضار جنابعالی و هر کسی که می خواهد درینجا جواب بدهد باید بگویم که سطح تحصیلات من در حد کارشناسی ارشد علوم تربیتی است و در حال حاضر در یکی از دبیرستان های این خراب شده مشغول مثلا تدریس ساعتی {مزذ ساعتی } هستم و به دلیل فقر مالی خود و خانواده ام نتوانستم در دانشگاه آزاد ادامه تحصیل دهم. مدت دو سال است که بر علیه همسرم شکایت کرده ام اما جوابی نشنیده ام. چند بار دست به خودکشی زده ام و مصیبت های بسیار که نمی توانم توضیح دهم. شما تصور کنید آیا با این روحیه میتوان سر کلاس درس حاضر شد؟
دانش آموزان من دخترانی اغلب زیبا اما افسرده هستن اگر پای صحبت آنان بنشینید شما هم افسرده می شوید. مشکل ما زنان مردسالاری ست نه نان و مسکن. من حاضرم گرسنه و در خیابان بخوابم اما آقا بالا سر نداشته باشم. در مملکتی که به دختر رئیس مجمع تشخیص مصلحت و خبرگان در روز روشن میگویند " جرت می دهیم " شما خیلی اتوپیک و امام زمانی صحبت می کنید. نوشته های شما بی گمان زیباست. مقاله روسپیگری شما در عین تلخ بودن زیبا بود و من آن را در کلاس برای سی و چهار دانش آموز خواندم و تصاویرش را بزرگ کردم و نشان دختران دادم تا بدانند در چه مردابی پا خواهند گذاشت. از شما انتظار داشتم بر زخم های ما نمک نزنید. ما به آزادی پوشش و حق طلاق بیش از نان شب محتاجیم.
ازین که بنام خود کامنت نگذاشتم مرا ببخشید. اگر امکان دارد به نامه من در حد رسید جواب بدهید..... ممنون(ش.دو)
٣۵٨۷٨ - تاریخ انتشار : ۱۴ اسفند ۱٣٨۹       

عنوان : در ضمن....
یادم رفت از شیما جان بپرسم که منظورشان از جنبش زنان ملیت های ایران چیست؟
شما که عزیزم نمی خواهی از قومیت گرائی و احساسات ناسیونالیستی دفاع کنی؟ منظور شما که زن ترک و کرد و بلوچ و عرب و ترکمن و لر و اینها نیست؟امیدوارم زحمت بکشی و این دوست ناشناس خود را تفهیم کنی. با عرض معذرت.
٣۵٨۷۶ - تاریخ انتشار : ۱۴ اسفند ۱٣٨۹       

عنوان : سلب صلاحیت به جای نفی
من با نفی جنبش مدنی زنان ایران و هر کشور عقب مانده دیگری مخالفم و با وجود تمام دلبستگی به مقالات دکتر عزیز با او در این زمینه همراه نیستم. البته می پذیرم که برخی از سران جنبش زنان اگر در ایران می ماندند و به جای خوش نشینی در این یا آن مرگز کذائی حقوق بشری و صدور بیانیه های بی خاصیت در کنار زنان شیر دلی همچون نسرین جان ستوده مبارزه می کردند حالا وضع بهتر بود. بالاخره دستگیر کردن یک برنده جایزه صلح نوبل برای هر حکومتی از دستگیری افراد بی نام و نشانی مانند من نه فقط سخت راست بلکه هزینه زیادی را به دولت تحمیل می کند.
من از آن جا که متعلق به خانواده ای مرفه بوده ام در نتیجه با مسائل جنبش کارگری آشنا نیستم و تا کنون با یک زن کارگر نیز دوست و هم سخن نبوده ام . البته زنان کارگر را در یکی دو چاپخانه دیده ام اما برای ارتباط با آنان حرفی برای گفتن نداشته ام همین قدر می فهمم اگر فرض کنیم کسی بیاید و در جنبش دانشجوئی از جنبش یا تشکل دختران دانشجو سخن بگوید به تضعیف یکپارچگی و توان رزمی جنبش دانشجویی کمک کرده است همینقدر هم لابد نباید از جنبش زنان کارگر دفاع کرد. گفتم من درین باره صاحب نظر نیستم و فقط در حد یک طرح مساله به صورت آن اشاره کردم. صرفا برای پاس داشت روز ۸ مارس و تشکر از تلاش مدیران سختکوش اخبار روز و تبریک به زنان ایران و هر جای دیگری که از ستم جنسی رنج می برند.
نتیجه بحث کوتاه من این است که به جای نفی جنبش زنان باید صلاحیت کسانی که این جنبش را قربانی جاه طلبی های خود کردند به زیر سوال برد و از زنان ایرانی خواست که برای نوبل گرفتن این خانم و آن خانم کولی ندهند. ساعت چهار و نیم بامداد شنبه ۵ مارس. بعد از سه ساعت دست و چنجه نرم کردن با بیخوابی و مغلوب شدن.
٣۵٨۷۵ - تاریخ انتشار : ۱۴ اسفند ۱٣٨۹       

عنوان : شاید زمانی دیگر
من برای شخص آقای قراگوزلو احترام خاصی قائلم و مقالات ایشان را هر جا که باشد با دقت و وسواس میخوانم.قلم شیوای ایشان هر موضوعی را خواندنی می کند. حتی اگر در مورد وزنه برداری باشد که زنان در آن مشارکتی ندارند. درست است که برای اتحاد میان زنان و مردان باید از تقسیم بندی آنان اجتناب کرد اما واقعیت اینست که زنان همانگونه که خود آقای قراگوزلو نیز گفته اند همیشه از یک ستم مضاف و مضاعف رنج برده اند و آن ستم جنسی است. من خود بارها از شوهرم کتک خورده ام چون که او به من شک داشت. هر بار که از خانه بیرون می رفتم باید از او اجازه می گرفتم برایم مامور بپا گذاشته بود. یکی دو بار بر اثر ضربه های او لبم شکاف بر داشت اما از ترس شکایت نکردم با اینکه زنی تحصیل کرده بودم و تا لیسانس درس خوانده و حتی در فوق لیسانس هم قبول شده بودم اما او اجازه نمی داد کار کنم و می خواست همیشه محتاج و نان خور او باشم. اگر از لباسی خوشم میامد باید از او اجازه می گرفتم. آرایش کردن در مهمانی و بیرون کلا ممنوع بود و من در مهمانی های زنانه نیز اجازه نداشتم که لباس کمی تن نما بپوشم. مهرم را بخشیدم. و از خیر تنها فرزندم گذشتم. می خواستم بچه هام را کورتاژکنم اما نگذاشت از بس از او متنفر بودم که نمی خواستم یادگاری ازش داشته باشم. حالا گاهی اوقات دلم برای دخترم تنگ میشود اما وقتی مشت های آن مردک در برابرم ظاهر میشود از خیر دیدن دخترم می گذرم. در این مدت تنها زندگی و کار کرده ام و تازه دارم معنی زندگی بی سر خر و آزاد را می فهمم.
فرق زن ایرانی و غربی در این موارد است.
٣۵٨۷٣ - تاریخ انتشار : ۱۴ اسفند ۱٣٨۹       

عنوان : به یاد فروغ
من با بخش هائی ازین مقاله موافق نیستم و این اصطلاح تاکیدی را از محمد قراگوزلو وام می گیرم که "همه می دانند " که زنان عضو کمپین تمام تلاش خودرا برای بدست آوردن حقوقی مانند طلاق و حضانت و دیه و .... انجام دادند و اگر نزد آقایان منتظری و صانعی رفتند برای این بود که چاره ای نداشتند ولی با این همه تلاش و کتک خوردن ( محمد جان ما که ماجرای کتک خوردن خانم سیمین بهبهانی در پارک لاله را از زبان خودشان شنیده است) نتوانستند به همان حقوق به اصطلاح مینی مالیستی هم دست بیابند. آیا مگر جنبش کارگری توانسته با فشار و مبارزه دستمزد خود را افزایش دهد؟ با این همه بخش عمده مقاله از نکات درستی سخن می گوید و من لازم می دانم به پاس مهر و دوستی جناب قراگوزلو و علاقه شدیدشان به زنده یاد فروغ برای سپاس از این نوشته صادقانه چند سطری از یک شعر فروغ را به ایشان تقدیم کنم:
من به مردی وفا نمودم و او
پشت پا زد به عشق و امیدم
هرچه دادم به او حلالش باد
غیر از آن دل که مفت بخشیدم

اگر از شهد آتشین لب من
جرعه ای نوش کرد و شد سرمست
حسرتم نیست زان که این لب را
بوسه های نداده بسیارست

بازهم در نگاه خاموشم
قصه های نگفته ای دارم
بازهم جون به تن کنم جامه
فتنه های نهفته ای دارم

بازهم می توان به گیسویم
چنگی ازروی عشق و مستی زد
بازهم می توان در آغوشم
پشت پا بر جهان هستی زد
(به نقل از کتاب " نازلی سخن نگفت" اثر محمد قراگوزلو چاپ انتشارات نگاه سال ۱۳۸۴؛ صفحه : ۶۱ )
٣۵٨۶٨ - تاریخ انتشار : ۱۴ اسفند ۱٣٨۹       

عنوان : سخنی با شیما و همه زنان آزاده
با سلام
من شک ندارم بر خلاف نظر شیوای گرامی ؛ محمد جان قراگوزلو که در متن جامعه ایران زندگی می کند با واقعیات این جامعه از نزدیک و کنکرت در تماس است موضوعی را بدون پشتوانه تئوری و تحلیلی منسجم مطرح نمی کند و تا به ضرورت طرح یک نکته نرسیده باشد به آن نمی پردازد. من سال ها با او همکار بوده ام. یعنی افتخار این را داشته ام که در چند پروژه ی پژوهشی در کنارش باشم. یکی ازین پروژه ها موضوع پر تنش زنان مجرم بود که بعد از تکمیل پرسش نامه ها و فرم های مربوطه و مصاحبه دشوار با چند زن زندانی در نهایت خود جناب دکتر تحلیل نهائی را روی آن گذاشتند و به نصورم در یک کتاب دویست صفحه ای تنظیم و تدوین شد و در اختیار یک مرکز رسمی تحقیقاتی قرار گرفت ولی نتایج و توصیه های آن نه فقط هیچگاه منتشر نشد و به کار نرفت بلکه آن مرکز از پرداخت دستمزد پرسشگران جوان همکار ما و هزینه های طرح استنکاف ورزید. می خواستم بگویم برای ما که حالا از چند سال پیش ترک کشور کرده و در کوران حادثه نیستیم قضاوت در باره اینکه زنان ما چگونه می توانند به خواست های خود برسند کمی دشوار شده است. ما اخبار را از طریق تلویزیون و رسانه ها می بینیم و نگاهمان به تحولات کاملا مجازی است اما انسانهائی کم مانندی همچون دکتر عزیز که علاوه بر دانش تئوریک از نگاه جامعه شناختی دقیقی همواره سود برده اند می توانند به ما بگویند چرا آنهمه مراجعه به دفتر آیت الله صانعی و دریافت فتوای حق ارث برابر به هیچ جا نرسید.کمپین چرا دود شد و به هوا رفت؟ فعالین کمپین برای خروج ازین اوضاع چجه می کنند. یکی از دست آوردهای حداقلی کمپین کدام است؟
زنان سوسیالیست و چپ در کدام تشکل جمع شده اند. و اصلا این زنان چپ به تعداد انگشتان دست هستند؟ اگر بله نمود عینی آن کدام است؟
من بعید می دانم که دکتر قصد داشته جنبش زنان را تا حد جریان های اصلاح طلب و لیبرال بکاهد چنان که خود نیز به اشاره گفته است که حتا تلاش و مطالبات این گروه نیز از حقانیت اجتماعی برخوردار بوده است مساله اما این نیست . باید دید چرا زنان ما با وجود این همه تبعیض هنوز در خانه تو سری می خورند و هنوز اندر خم حق حضانت هستند؟
به گمانم محمد جان دارد به این مهم جواب می دهد منتهی خیلی خلاصه و فشرده. بر خلاف همیشه من این بار دکتر دوست داشتنی مان را خیلی در شتاب و کم حوصله دیدم. لابد دلیلی دارد. شاید خستگی یا بیماری اخیر؟
به هر حال من با کامنت گزاری زیر یک مقاله چندان ساطگار نیستم اما خب اینجا احساس کزدم خانم شیما عزیز نسبت به دوست نازنینی که سالها از حقوق زنان و کلا زحمتکشان دفاع کرده است قضاوتی نادرست داشتند که مسوولیت و دینی که به نویسنده مان داشتم ایجاب کرد چند سطری بنویسم. با تشکر از اخبار روز.
سیمین شاهنده . دکترای روابط بین الملل.مدرس در استنفورد.
٣۵٨۶٣ - تاریخ انتشار : ۱٣ اسفند ۱٣٨۹